به گزارش “دانشجو آزاد” به نقل از مهر؛ دکتر جعفر مهراد استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز با اعلام این خبر افزود: در سال ۲۰۱۴ میلادی تامسون رویترز اعلام کرد که دانشگاه ملک عبدالعزیز در عربستان سعودی بیش از هر دانشگاه دیگر جهان پژوهشگر پر استناد در اختیار دارد را زیر سئوال برد چرا که این موضوع منجر به تغییر رتبه بندی های جهانی شده بود.

وی افزود: بررسی های بیشتر نشان داد که وابستگی سازمانی بسیاری از پژوهشگران، به عنوان نویسنده همکار، به یکی از دانشگاههای پیشرفته جهان تعلق دارد و این پژوهشگران هرگز در عربستان سعودی مشغول بکار نیستند.

مهراد خاطرنشان کرد: در حالیکه عربستان سعودی با مشکل جذب بورسیه های خود مواجه است، ترفندهایی که بکار می برد نه تنها بر اعتبار علمی دانشگاههای این کشور اضافه نمی کند، بلکه آموزش عالی آن را نیز به شدت زیر سئوال می برد.

وی ادامه داد: دارندگان مدرک دکتری در عربستان سعودی با مشکل جذب و استخدام مواجه اند. خارج از محیط های دانشگاهی، افرادی که مدرک دکتری دارند فرصت کمی برای جذب دارند و با چالش های زیادی برای پیدا کردن کار مواجه هستند.

استاد دانشگاه شیراز یادآور شد: در حالیکه اقتصاد عربستان تقریبا رو به رشد است، بسیاری از سعودی ها اشتیاق دارند تا از اقتصاد دانش بنیان که مولد فناوری های جدید و سایر فرآورده هایی است که در سایه پژوهش تولید می شوند برخوردار باشند. اما، مانند سایر کشورهای خلیج فارس، اقتصاد این کشور عمدتا به نفت که ۹۲ درصد کل درآمدهای این کشور را تشکیل می دهد وابسته است  و این مسئله ای است که مشاغل مختلف را که به دارندگان مدرک دکتری نیاز باشد محدود می کند.

وی خاطر نشان کرد: اقتصاد عربستان سعودی به افرادی با مهارتهای پائین نیاز دارد. کشورهایی که بیشتر بر نوآوری توجه دارند نخبگان، پژوهشگران، و متخصصان فناوریهای پیشرفته را بکار دعوت می کنند. عربستان سعودی اکثرا مصرف کننده محض است.

چهره ماندگار علمی کشور بیان کرد: در عربستان سعودی بخشی از مسئله آن است که پژوهش حتی در دانشگاههای این کشور ضعیف است. بخش خصوصی از تحقیق و توسعه بسیار ناچیز برخوردار است و حتی شرکتهای چند ملیتی که در این کشور مشغول بکار هستند به دارندگان مدرک دکتری و پژوهشگر نیاز ندارند. در بخش دولتی، افرادی که از مدارک تحصیلی بالاتر برخوردار باشند اندک است . سهم دارندگان مدرک دکتری تنها ۲٫۳ درصد از کل افرادی است که در بخش دولتی کار می کنند.

وی گفت: باوجود این، محدودیتهای اشتغال در این کشور مانع از ادامه تحصیل دانشجویان سعودی در دوره های دکتری نشده است. علت آن، برنامه های بورس دولتی است که دانشجویان را به تحصیل در سایر کشورها تشویق می کند. در سال تحصیلی ۲۰۱۳-۲۰۱۲ بیش از ۹۰۰ نفر دانشجوی دکتری براساس همین برنامه از کشورهای خارجی فارغ التحصیل شده اند. تعداد این فارغ التحصیلان در سال تحصیلی قبل از آن در حدود ۴۰۰ نفر بود بورس تحصیلی دولتی، بیشتر از نیاز این کشور، دارندگان مدرک دکتری را روانه بازار کار می کند. به نظر می رسد مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه بین آموزش عالی، دانشگاهها، و بخش خصوصی هماهنگی لازم وجود ندارد.

مهراد افزود: دانشجویانی که مدرک دکتری خود را از خارج از این کشور و براساس بورس تحصیلی دریافت می کنند در دانشگاههای این کشور مشغول بکار می شوند که به مثابه گردش همان خون در همان پیکره و بدون تجربه واقعی است که بر کیفیت آموزشهای دانشگاهی نیز تاثیر می گذارد. بعلاوه، بسیاری از مشاغل پژوهش محور در ریاض پایتخت این کشور قرار دارد و سایر شهرها از فرصت کمی بر خوردار هستند.

وی ادامه داد: اکنون که وضعیت پژوهش و اشتغال در عربستان سعودی به این گونه است چه نیازی دارد که پژوهشگران پولی غیرواقعی را جذب کند؟ جذب پولی پژوهشگران غیرواقعی منتسب به دانشگاههای این کشور در رتبه بندی دانشگاهها براساس پژوهشگران پراستناد باعث شد که به عنوان مثال دانشگاه برکلی که معمولا در جایگاه ۲۰ جهان قرار دارد به رتبه ۳۰ تنزل کند. این دانشگاه در رشته ریاضیات رتبه اول جهان را در اختیار دارد. دانشگاه ملک عبدالعزیز که از نظر شهرت و اعتبار، دانشگاه شناخته شده ای در سطح بین المللی نیست، به خاطر همین روش عیرعلمی در رشته ریاضیات که تا دو سال پیش برنامه دکتری ریاضی نیز نداشت رتبه هفت را به خود اختصاص داده است.

استاد دانشگاه شیراز گفت: ایران در این رتبه بندی که در آن بیش از ۳۰۰۰ نفر به عنوان پژوهشگر برتر و پراستناد معرفی شده است دارای ۱۰ پژوهشگر پراستناد است که در این بین ۴ پژوهشگر پراستناد به دانشگاه تهران تعلق دارد.