مرضیه خسروی دانشجوی ارشد گیاهان دارویی دانشکده آموزش عالی بردسیر در خصوص کشت زعفران به صورت آیروپونیک در گفتگو با دانشجو آزاد اذعان کر: زعفران به عنوان گرانبهاترین محصول کشاورزی و داروئی جهان جایگاه ویژ‌ه ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران را دارد در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی، داروئی، رنگرزی، عطرسازی و هنر کاربرد های فراوانی دارد .

وی افزود: زعفران از ابعاد تاریخی جایگاه ویژ‌ه ای در تکامل کشاورزی ایران داشته و ارتباط تنگاتنگی با ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی جوامع کشاورزی تولید کننده ایجاد کرده و از دیرباز تولید، فرآوری، تجارت و مصرف این ادویه ارزشمند در قالب دانش بومی این جوامع شکل گرفته است زیرا تولید آن بر اساس نیروی کار خانوادگی در مزارع کوچک و با اتکاء به نهاده‌‌های صرفاً بومی _محلی و فناوری‌‌های کم نهاده است.
خسروی تاکید کرد: در طی ۴۰ سال گذشته (از شروع دهه ۵۰ تا کنون) سطح زیر کشت زعفران در کشور از حدود ۳۰۰۰ هکتار به ۸۰۰۰۰ هکتار و تولید آن از ۱۷ تن به ۲۱۳ تن در سال رسیده است، در نتیجه سطح زیر کشت زعفران در این مدت حدود ۲۷ برابر افزایش یافته درحالی‌ که تولید این محصول تنها ۱۲٫۵ برابر افزایش یافته است.

وی با بیان اینکه تولید زعفران در ایران صرفاً متکی به گسترش سطح زیر کشت است، اذعان کرد: به هر حال، روند عملکرد زعفران نزولی بوده، به طوری ‌که در دهه ۵۰ میانگین عملکرد ۱۵/۶ و در سال ۱۳۸۶، ۴/۳ کیلوگرم در هکتار بوده است، عملاً عملکرد زعفران از سال ۱۳۵۱ تا سال ۱۳۸۶ به نصف کاهش یافته است.

خسروی با اشاره به رشد چشمگیر دیگر محصولات زراعی اصلی درکشور، به علت عدم افزایش عملکرد زعفران در کشور اشاره و افزود: ماهیت متفاوت تولید در زعفران در مقایسه با سایر محصولات، زیرا محصول آن از یک گیاه مینیاتوری بدست می‌آید همانند صنایع دستی که متکی به کار دست بوده و به علت اشتغالزایی و وجود کارگر ارزان در دهه‌‌های گذشته نیاز به توسعه فناوری برای آن احساس نشده است.

وی ادامه داد: این محصول عمدتاً در ایران تولید می‌شود و سطح زیر کشت و تولید آن در کشور‌های دیگر اندک است، تکنولوژی‌‌های لازم برای تولید این گیاه در کشور‌‌های دیگر توسعه نیافته و از شانسی همانند دیگر محصولات در استفاده ازتکنولوژی‌‌های وارداتی، برخوردار نبوده است.

این نخبه دانشجو به دیگر علت توسعه نیافتگی کشت زعفران اشاره کرد و گفت: عدم نهاده پذیری زعفران (نهاده‌‌های شیمیایی)زیرا این گیاه اصولاً مانند سایر محصولات زراعی نهاده¬پذیر نمی¬باشد، به طوری‌که این محصول حاشیه ای عمدتاً متکی به نهاده‌‌های بیولوژیکی است لذا کشت ممتد زعفران در طی این چند دهه و عدم بکارگیری کود‌های آلی به مقدار کافی (بخصوص کود‌های دامی) مطابق با آنچه در اوایل مرسوم بوده است زمین های زعفران کاری را به اصطلاح “خسته کرده است”.

خسروی اذعان کرد: عملکرد زعفران در روش سنتی به عوامل متعددی از قبیل خاک، تراکم، روش کاشت، اندازه بنه، موقعیت جغرافیایی، عوامل جوی مانند نوسانات درجه حرارت به ویژه در زمان گلدهی، میزان بارندگی، مدیریت ‌های زراعی و دوره بهره برداری ارتباط دارد، همچنین از آنجا که این گیاه از نظر ژنتیکی تریپلوئید بوده و از طریق بنه تکثیر می ‏شود.

وی اذعان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی که در منطقه ما و همچنین خاورمیانه بوجود آمده است , چاره ای نیست به جز اینکه به سمت تولیدات گلخانه ای روی بیاوریم و محصولاتی که تا کنون در زمین های کشاورزی کشت می شده است را در گلخانه پرورش دهیم.

دانشجوی رشته کشاورزی ادامه داد: کشت گلخانه ای ای زعفران به روش آیروپونیک نسبت به کشت خاکی مزایای زیادی دارد، به علت گلخانه ای بودن در همه اقلیم ها قابل اجرا و مناسب است ، میزان برداشت محصول نسبت به برداشت خاکی چند برابر است، کیفیت و عیار بالاتر نسبت به کشت سنتی دارد، کنترل آفات و محافظت بهتر در برابر شرایط اقلیمی مانند خشکسالی و سرما است .

خسروی افزود: فضای بسیار کمتر نسبت به کشت سنتی که مثلا ده هزار مترمربع را می‌شود در یک محیط هزارمتری اجرا نمود، این روش کشت نیاز به آب خیلی کمی دارد به لحاظ تولید نیز به ازای هر هکتار میانگین ۲۳ الی ۲۵ کیلو زعفران خشک شده در برابر میانگین ۷ کیلو محصول زعفران درخاک برداشت می شود ، قیمت آن به خاطر کیفیت، بهداشت و عیار بالا، ۲ برابر قیمت زعفران معمولی است.

وی به هدف خود در تولید این نوع از کشت اشاره کرد و گفت: طرح توجیهی زعفران گلخانه ای برآورد هزینه لازم برای اجرای گلخانه زعفران و همچنین محاسبه نرخ بازدهی طرح بر اساس میزان هزینه هاست لذا با توجه به شرایط اقلیمی که در منطقه ما و همچنین خاورمیانه بوجود آمده است , چاره ای نیست به جز اینکه به سمت تولیدات گلخانه ای روی بیاوریم و محصولاتی که تا کنون در زمین های کشاورزی کشت می شده است را در گلخانه پرورش دهیم.
این نخبه کشاورزی ادامه داد: گلخانه های محلی هستند برای کشت و پرورش گیاهان که با پوشش های شفاف پوشانده می شوند, در گلخانه ها بدلیل همین پوششی که وجود دارد گیاهان از گرمای بیش از حد و همچنین از سرمای بیش از حد در امان اند.شرایط محیط داخل گلخانه قابل کنترل است و می توان دما را برای رشد بهتر گیاهان تغییر داد.

وی تاکید کرد: یکی از مزیت هایی که در گلخانه بسیار مورد اهیمت است بحت آب مصرفی گلخانه است که به میزان قابل توجهی میزان آب مصرفی کاهش می یابد، همان طور که همه ما می دانیم کشت در فضای گلخانه در کاهش مصرف آب نقش بسزایی دارد .

خسروی اذعان کرد: طرح کشت زعفران به روش آیروپونیک، اردیبهشت سال ۱۳۹۸در شهرستان بردسیر اجراشد، بدین منظور۳۰۰ کیلو بنه زعفران خریداری شد و آن ها را از پوشال تمیز کرده (نقره ای کردن،سورت کردن) و ازخردادماه تا اوایل شهریور بنه های زعفران رادر یک محیط تاریک و بدون رطوبت نگهداری شد.

این دانشجو ابراز کرد: قبل از کشت به روش آیروپونیک بنه های زعفران را برای جلوگیری از هرگونه بیماری، به مدت ۵ دقیقه در قارچکش و کنه کش گداشته و بعد ازاینکه کمی رطوبت را ازدست داد آن ها را در سینی های چوبی ۱*۱ قرارداده وبه مدت ۱ماه رطوبت ۷۵% را با رطوبت ساز به آنها داده و درتاریکی و دمای۲۳درجه قراردادیم.

وی در پایان خاطر نشان کرد: نوردهی را بعداز یک ماه آغاز و دما را به ۱۳ درجه رساندیم و رطوبت رابه۸۵ درصد رساندیم که بعد ازیک هفته گلدهی آغازشد امسال با تهیه دستگاه هوادهی مجهز به سنسور دمایی و رطوبتی و افزایش بنه از سال قبل و رسیدن به ۷۰۰کیلو بنه کار را ادامه داده ایم لذا برای شروع کار ۳۰۰ کیلو بنه زعفران، ۱۵۰سینی چوبی، قفسه ۳طبقه، رطوبت ساز، رطوبت سنج و دماسنج لازم است .

انتهای پیام / طهماسبی