اختصاص یک درصد بودجه شرکت های دولتی راهکار حل مشکلات بودجهای دانشگاهها
در کنار بودجه عجیب و غریب اختصاص دادهشده به شرکتهای دولتی، سهم تنها چهار شرکت یعنی شرکت ملی نفت ایران، شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، شرکت پالایش نفت آبادان و شرکت ملی گاز با مبلغ ۱۰۰۱ هزار میلیارد تومانی، حدود ۸۶ درصد از بودجه شرکتهای دولتی است، یا به عبارت دیگر ۵۹ درصد از لایحه کل بودجه کشور تنها مختص همین چهار شرکت دولتی است؛ رقمی که قطعا در صورت اختصاص به سایر بخشهای کشور میتواند حرکت عظیمی را در آنها ایجاد کند؛ هرچند طبیعتا نمیتوان بودجه کل شرکتهای دولتی را از لایحه بودجه حذف کرد، اما عدم حسابرسی به آنها باعث شده نحوه هزینهکرد بودجههای اختصاصیافته به هریک از شرکتهای دولتی و همچنین بازدهی و کارکرد این شرکتها آنطور که باید شفاف نباشد و تنها به محلی برای جذب بخش عمدهای از لایحه کل بودجه تبدیل شود.
اختصاص بیش از ۷۰ درصد کل لایحه بودجه به شرکتهای دولتی و بهتر بگوییم ۵۹ درصد از لایحه تنها به چهار شرکت در حالی در لایحه بودجه ۹۸ دیده شده که از نیمه دوم سال تمام روسای دانشگاههای بزرگ کشور از دغدغه خود برای وضعیت بودجهای صحبت به میان آوردند؛ صحبتهایی که درنهایت منجر به رشد ۱۳ تا ۱۵ درصدی بودجه آنها شد، اما همین بودجه نیز با توجه به الزام دولت به افزایش ۲۰ درصدی حقوق پرسنل دانشگاهها باعث شده به گفته بسیاری از روسای دانشگاهها عملا فعالیتهای پژوهشی و دانشجویی در سال ۹۸ متوقف شود و بخش عظیمی از بودجه اختصاصیافته به دانشگاهها صرف پرداخت حقوق پرسنل و اعضای هیاتعلمی آنها شود؛ موضوعی که قطعا با صرفهجویی تنها یک درصدی از بودجه ۱۲۷۴ هزار میلیارد تومانی یا یک درصدی از بودجه ۱۰۰۱ هزار میلیارد تومانی چهار شرکت دولتی میتوان اقدامات زیادی در بخشهای مختلف دانشگاهی و علم و فناوری کشور انجام داد؛ فعالیتهایی که گویی قرار است در سال آینده با توجه به بودجه اختصاصیافته در حالتی در اغما فرو بروند و هزینه تحصیل را برای دانشجویان دولتی بیش از پیش گران کنند.
بودجه ای که نیاز کل کشور به خوابگاه و سلف را برطرف می کند
اگر تنها یک درصد از کل بودجه شرکتهای دولتی را برای انجام فعالیتهای مربوط به حوزه علمی و دانشجویی دانشگاهها اختصاص دهیم، سهم هر شرکت دو هزار صدم درصد خواهد شد؛ درصدی که قطعا در ارقام هزار میلیارد تومانی بودجه شرکتها به حدی ناچیز است که اصلا به حساب هم نمیآید، اما در دانشگاهها میتواند تحول بسیار بزرگی را برای رفاه دانشجویان و انجام کارهای پژوهشی به دنبال بیاورد؛ در حالی که مجتبی صدیقی، معاون وزیر علوم در شهریورماه امسال اعلام کرده بود: «در حوزه خوابگاه متاهلی با مشکل جدی روبهرو هستیم، یعنی تعداد خوابگاهها محدود هستند.»
اگر تنها یک درصد از بودجه شرکتهای دولتی را به این امر اختصاص دهیم، قطعا مشکل این حوزه برطرف خواهد شد، چراکه به گفته یزدانمهر، رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم در کشور ۵۰ هزار دانشجو با مشکل خوابگاه روبهرو هستند و برای اسکان آنها باید ۲۰۰ خوابگاه جدید ساخته شود، حال اگر هزینه ساخت هر خوابگاه ۵۰۰ نفره را ۱۷ میلیارد تومان در نظر بگیریم، با یک درصد از بودجه شرکتهای دولتی که رقم ۱۲ هزار میلیارد تومان میشود، میتوان ۷۰۵ خوابگاه با ظرفیت ۵۰۰ دانشجو ساخت؛ خوابگاههایی که نهتنها مشکل ۵۰ هزار دانشجوی بدون خوابگاه را حل میکند، بلکه ۳۰۲ هزار ظرفیت مازاد نیز خواهیم داشت. البته اگر بخواهیم خوابگاهی با ظرفیت ۲۵۰ نفر بسازیم، میتوان هزار و ۵۰۰ خوابگاه را در سطح کشور ساخت.
از یک سو هزینه بازسازی و بهسازی هر خوابگاه کشور حدودا سه میلیارد تومان تمام میشود و با توجه به اینکه ۶۷۶ خوابگاه در سطحهای ۲، ۳ و ۴ قرار داشته و نیاز به بازسازی دارند، در مجموع ۲۰۲۵ میلیارد تومان هزینه دارد و با یک درصد بودجه شرکتهای دولتی ۶ برابر هزینه کل بازسازی است، به عبارت بهتر، با این بودجه میتوان کل خوابگاههایی را که نیازمند بازسازی و نوسازی هستند، ۶ بار از اول مورد بازسازی قرار داد.ا ز طرف دیگر اگر شهریه پرداختی از سوی دانشجویان برای یک سال اجاره خوابگاه دونفره را در نظر بگیریم که رقمی حدود ۲۰۵ هزار تومان میشود و جمعیت ۲۶۰ هزار نفری دانشجوی خوابگاهی را نیز لحاظ کنیم، باید بگوییم شهریه کل دانشجویان برای خوابگاه در یک سال حدود ۵۲ میلیارد تومان است که یک درصد از رقم بودجه شرکتهای دولتی ۲۳۰ برابر آن میشود؛ رقمی قابلتوجه که در صورت تزریق به بخش رفاهی دانشجویان هیچ دانشجویی نیاز به پرداخت هزینه خوابگاهی ندارد.
همچنین اگر هزینه تجهیز و تعویض سیستم گرمایشی و سرمایشی هزار خوابگاه کشور را ۵۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم، میتوان ۲۴ بار کل خوابگاههای کشور را از لحاظ سیستمهای گرمایشی و سرمایشی تجهیز کرد. یکی از اصلیترین نهادهای وابسته به امور رفاهی دانشجویان، صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم است؛ صندوقی که بودجه ۱۵۶ میلیارد تومانی برای آن در نظر گرفته شده و با توجه به تورم رقم زیادی هم نیست، اما یک درصد از بودجه کل شرکتهای دولتی ۷۶ برابر آن است. از سوی دیگر اگر هزینه ساخت یک رستوران جدید در هر دانشگاه را ۵۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم و با توجه به اینکه هزار دانشگاه در کشور وجود دارد، حدود ۵۰۰ میلیارد تومان برای ساخت رستوران در تمام دانشگاههای کشور نیاز است که یک درصد بودجه شرکتهای دولتی ۱۲ برابر این مبلغ میشود.از سوی دیگر اگر نگاهی به بودجه دانشگاههای تحت نظارت وزارت علوم داشته باشیم که به گفته مسئولان وزارت علوم ۹ هزار میلیارد تومان بودجه برای آنها در نظر گرفته شده، یک درصد از بودجه شرکتها معادل ۱٫۵ برابر بودجه دانشگاهها است و درباره فعالیتهای پژوهشی دانشگاهها با رقمی معادل ۶۱۰ میلیارد تومان، بودجه شرکتهای دولتی معادل ۱۹ برابر فعالیت کل موسسات پژوهشی است.