همه انسان ها در گروه های سنی مختلف، تمایل دارند که دیگران برایشان ارزش قائل شوند و حرمت شخصیتشان را صمیمانه نگه دارند. شاید بعضی ها به درستی با معنا و مفهوم شخصیت آشنایی نداشته باشند و تصور کنند که ارج نهادن و حرمت نهادن فقط مختص بزرگسالان است.آنها با نادیده انگاشتن این موضوع که شخصیت انسان از بدو تولد تا پایان عمر در حال شکل گرفتن و تکامل است، در پاره ای از موارد با بی اعتنایی نسبت به ارزش های کودک، چهره فرزندشان را رنجور و آزرده میکنند. این دسته از افراد با  رفتارهای توهین آمیزشان نه تنها فضا را برای عضو خردسال خانواده نامناسب می کنند بلکه تأثیر منفی بسیاری نیز در شیوه رفتاری اش می گذارند.

*  شکل گیری شخصیت کودک در خانواده

کودک هم انسان است و برخلاف آنچه که برخی گمان می کنند  ، بی احترامی و بی توجهی را به خوبی میفهمد و در نفس خود احساس حقارت میکند.شخصیت انسانها تا سن ۷سالگی یعنی قبل از رفتن به مدرسه  در محیط امن خانواده و زیر سایه پدر و مادر شکل اصلی اش را به خود می گیرد و پس از آن کاملتر میشود. اگر کودک از احترام کافی برخوردار نباشد، احساس ارزشمندی نمی کند و نمی تواند خودش را دوست داشته باشد چرا که والدین، فرزندشان را سزاوار احترام ندانسته اند.

با ایجاد چنین فضایی، دور از ذهن نیست که فرزند خردسال سلامت عاطفی نداشته باشد،لجباز و کینه ای شود و نتواند ارتباط مناسبی با اعضای خانواده برقرار کند. هنگامی که کودک از محیط  اطرافیانش،حس لایق احترام نبودن را دریافت میکند،  در مقابل غریبه ها اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و مدام خجالت میکشد. همچنین کودکی که خود را حقیر و کوچک می پندارد،اراده و قدرت خلاقیتش نیز روز به روز کمتر میشود.

رها،۲۵ساله ،لیسانس مدیریت بازرگانی وکارمند می گوید:” مدتی به علت مشکلات خانوادگی، برخورد مناسبی با دختر ۵ساله ام نداشتیم.فرزندم هر روزبیشتر ازقبل  لجباز و منزوی تر میشد و بیشتر از ما فاصله می گرفت.”

* چگونه به فرزندانمان احترام گذاشتن را یاد بدهیم؟

خانواده اولین و مهمترین نهادی است که کودک در آن تربیت میشود.فرزند در ارتباط نزدیک با پدر و مادراست که تجربه ها و رفتارهای پایه ای و اساسی زندگی را می آموزد. او پدر و مادرش را الگو قرار میدهد و می خواهد که همانند آنها رفتار کند.

وقتی کودکی می بیند که والدینش با صدایی ملایم و کلمات حساب شده با او صحبت می کنند،به خوبی یاد می گیرد که زبان کودکانه اش را به حرف های احترام آمیز باز کند. او واژه های انتخابی از سوی پدر و مادرش را در ذهنش نگهداری ودر شرایط مشابه از آن کلمات استفاده می کند.با این وجود برخی از والدین هرگونه که دلشان می خواهد وبدون رعایت احترام فرزندشان رفتار می کنند و در مقابل، انتظار دارند که کودکشان هرچه می گویند را بدون چون و چرا اطاعت کند. این دسته از والدین تأثیر رفتار خودشان را بر تربیت کودک به کلی فراموش می کنند .

سحر،۳۶ساله،کاردان زبان انگلیسی و معلم می گوید: ” پسر ۴ساله ام همیشه حرف هایم را چندین بار تکرار می کند.یک بار در عصبانیت به او ناسزا گفتم. پسرم که معنی دقیق آن واژه را نمی داند،کلمه ناپسند را به همه میگوید و من را خجالت زده میکند.”

از طرف دیگر گروهی از والدین، تنبیه را بی احترامی و تندخویی نسبت به کودک معنا می کنند.آنها هنگامی که فرزندشان کار ناشایستی انجام دهد، شخصیت کودک را طوری لگدمال می کنند که  فرد خردسال احساس می کند پدر و مادرش با او دشمنی دارند.او در این شرایط نه تنها متوجه نمی شود که رفتار تند والدینش به علت کاراشتباهش است بلکه آنها را به نوعی علیه خود نیز می پندارد.

راضیه،۲۶ساله،دیپلم و خانه دار می گوید: ” همسرم نسبت به رفتار پسرم بسیار حساس است و هربار که عصبانی می شود پسر ۶ساله ام را با حرف هایش آزرده میکند.فرزندم تا مدتها از پدرش متنفر بود و فکر میکرد که همسرم نیز همین حس را نسبت به او دارد.”

* آماده سازی  کودک برای آینده با القای حس ارزشمندی

رفتار احترام آمیز شیوه ایست که برای افراد چهارچوب اخلاقی  تعیین می کند. کودکی که همواره حرمتش حفظ شده  و دیگران  فردیتش را با احترام به رسمیت شناخته اند، زودتر از سایر هم سن هایش مستقل می شود.

 شخصی که از خود تصویر مناسبی دارد،احساسات بد و بدبینی کمتری نسبت به اطرافیانش  پیدا میکند. او در آینده ای نزدیک به جوانی متشخص تبدیل میشود که با اعتماد به نفسی بالا با سایر افراد جامعه روابط میان فردی سازنده و موفقی برقرار می کند. او از کودکی مورد احترام واقع شده و ارج نهادن را نیز از همین راه یاد گرفته است. از سوی دیگر چنین فردی از قدرت تصمیم گیری بسیار بالا ،نوآوری و اراده بسیار خوبی برخوردار است و به راحتی می تواند عهده دارانواع مشاغل در جامعه شود.

فهیمه،۴۹ساله،دیپلم و مادر ۳فرزند می گوید: ” از کودکی با پسرهایم با احترام صحبت می کردم و هیچ وقت با صدای بلند با آنها حرف نزدم.در این مدت هم تا به حال رفتار بدی از آنها ندیده ام.”

دکتر امیرحسین جلالی،روانشناس، درباره لزوم رفتار احترام آمیز با کودکان و تأثیرش در زندگی آینده آنها معتقد است:” احترام باعث می شود که کودک خود را ارزشمند بداند و برخورد بهتری با دیگران داشته باشد.این کودکان در آینده فرافکنی کمتری نسبت به سایر افراد جامعه دارند.”

* وقتی والدین توجه شان را دریغ می کنند!

درست است که با تولد فرزند، زندگی زن وشوهر رونق جدیدی می گیرد اما بزرگ کردن فرزندی موفق با روحیه سالم، مسئولیت مهمی است که نیاز به توجه و آگاهی شایسته والدین دارد. بعضی از پدرو مادرها از عاملهای شخصیت و رشد روانی واجتماعی کودک آگاه نیستند و با این استدلال که کودک معنای رفتارشان را متوجه نمیشود،احترام را که از نیازهای اصلی هر فردی است از او دریغ می کنند.این والدین از روی غفلت اعتماد به نفس فرزندشان را از بین می برند و احساس نامحترم بودن نسبت به خود و افراد دیگر را به او می آموزند و باعث می شوند که در آینده نیز نتواند با دیگران به راحتی درارتباط باشد.هر موقعیت جدید در زندگی، مهارت ها و شرایط خاص خودش را به همراه دارد.پدر و مادر شدن سنگین ترین مسئولیتی است که بر دوش انسانها نهاده میشود بنابراین بدنیست پیش از ورود به این مرحله از زندگی،  شناخت بیشتری  نسبت به پیچ و خم هایش به دست آوریم.

انتهای پیام/س