به گزارش “دانشجو آزاد”؛ از آنجایی که هر روز دولتمردان از کاهش نرخ تورم و تک رقمی شدن آن خبر می دهند و مردم جامعه از گرانی ها می نالند و به هیچ طریقی آمار نمودارها با آمار جیب مردم نمی خواند بر آن شدیم که موضوع تورم و گرانی را از دید کارشناسان این فن بررسی کنیم.

علیرضا شکیبایی در گفتگو با “دانشجو آزاد” در رابطه با محاسبه نرخ تورم گفت: محاسبه نرخ تورم براساس تغییرات شاخص قیمت ها در هر کشوری محاسبه می شود یعنی مولفه ای به نام شاخص قیمت ها وجود دارد که تغییرات آن را محاسبه کرده و بر اساس آن تورم را محاسبه می کنند.

دکترای اقتصاد دانشگاه باهنر کرمان افزود: برای محاسبه نرخ تورم یک سبد کالا که اقلام آن مورد مصرف بیشتر مردم است در نظر گرفته می شود، این سبد حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ کالا دارد و معیار محاسبه نرخ تورم است.

این استاد دانشگاه با اشاره به روشهای مختلف محاسبه تورم عنوان کرد: برای محاسبه باید به هر کالا وزن و اهمیت داد معمولا وزن کالا را براساس مقدار تولید یا فروش آن کالا در نظر می گیرند یعنی هر کالایی که تولید یا فروش بیشتری داشته باشد وزن بیشتری در محاسبه شاخص قیمت ها دارد؛ البته اینکه مقدار امسال را در نظر بگیریم یا مقدار سال قبل را شاخص ها تغییر می کند که در اصطلاح اقتصادی شاخص لاسپین، شاخص فیشر و… وجود دارد که تفاوت آنها در محاسبه وزن قیمت هر کالا در شاخص قیمت کالاها است.

وی در رابطه با نسبت نرخ تورم و میزان رکود اظهار داشت: در خصوص رابطه بین نرخ تورم و رکود دیدگاهها و نظریات متفاوت است یکی از نظریات قدیمی و سنتی این است که بین این دو رابطه معکوس دارند یعنی اقتصاد باید یکی از اینها را انتخاب کند یا رکود یا تورم که این دیدگاه به دیدگاه فیلیپس مشهور است؛ اگر ما این را مبنا قرار دهیم در صورتی که تورم کاهش پیدا کند رکود افزایش خواهد یافت اما برخی نظریات دیگر هم وجود دارد که تواند با کاهش تورم، رکود هم کاهش یابد؛ ولی به طور کل می توان گفت که این دو رابطه معکوسی با هم دارند که دولتها می توانند یکی را به عنوان هذف انتخاب کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه باهنر کرمان با اشاره به رابطه قیمت کالاها و نرخ تورم تصریح کرد: قیمت کالاها و نرخ تورم یک معنی دارند یعنی تورم انعکاسی از تغییرات قیمت روی کالاست به عبارت دیگر اگر قیمت کالا تغییر کرد آنگاه تورم هم تغییر پیدا می کند.

علیرضا شکیبایی در ادامه گفت: البته در مورد کالاها باید تعداد کالاها زیاد باشند تا اثرش را بر روی نرخ تورم ببینیم یعنی تغییر یک کالا یا قیمت یک کالا مبنای تورم و مقایسه تورم نیست تعدادی از کالاها که حدودا ۱۰۰ تا ۱۵۰ کالاست اگر میانگینشان تغییر کند می تواند نرخ تورم را تغییر دهد.

دکترای اقتصاد دانشگاه باهنر در رابطه با انتخاب سبد کالا تشریح کرد: در سبد کالا، هم کالاها در نظر گرفته می شوند و هم وزن آنها یعنی کالایی که ۲ درصد یا ۳ درصد هزینه خانوار را تشکیل می دهد ممکن است تغییرات قیمتش بالا باشد اما چون وزنش کم است تاثیرش را روی تورم نمی گذارد یعنی باید همه کالاهایی که در سبد هستند را نگاه کنیم و وزن را نیز در نظر بگیریم؛ وزن براساس مقدار هزینه ایست که خانوارها برای آن کالا می پردازند و این سبد کالا در کشورهای مختلف متفاوت است و تعیین اقلام آن بر عهده بانک مرکزی است.

با توجه به صحبتهای انجام شده می توان گفت، روشهای مختلفی برای محاسبه تورم وجود دارد نقطه به نقطه، دوره ای و … و می توان با روشهای مختلف شاخص تورم را متفاوت بدست آورد یعنی من می توانم با یک فرمول تورم را ۸ درصد با فرمول دیگری۱۰ درصد و مقادیر دیگری بدست آورم؛ پس مهم است که از کدام شاخص استفاده می کنیم.

موضوع دیگر این است که چه سبد کالایی را در نظر بگیریم چون شاخص تورم را که می خواهیم در نظر بگیریم سبد کل کالا را در نظر می گیرند که شامل مثلا تیرآهن و مصالح ساختمانی هم می شود ولی اگر در گروههای کالایی نگاه کنیم گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها ممکن است ۱۰۰ درصد رشد داشته باشد اما گروه آهن ۲ درصد و گروه ساختمان حتی کاهش قیمت داشته باشد خوب وقتی اینطور محاسبه می شود تورم ۸ درصد محاسبه می شود؛ اگر بخواهیم دقیق تر حساب کنیم باید گروههای کالایی خاص را درنظر بگیریم مانند خوراک و پوشاک و…

از طرفی دولتها برای اینکه رزومه خوبی از نرخ تورم در دوران خود ارائه دهند می توانند در اقتصاد کشور رکود ایجاد کنند که به طبع آن تورم آماری کاهش می یابد، از طرفی هم از آنجا که فرمولهای متفاوتی برای محاسبه نرخ تورم وجود دارد و همچنین سبد کالای انتخابی جهت محاسبه تورم می تواند نرخهای متفاوتی ارائه دهد، پس بهبود وضع اقتصادی را باید در حذف رکود و افزایش قدرت خرید مردم دید نه فقط در نمودارهای آماری! این جمله بسیار آشنایی است «معیار تورم جیب مردم است نه آمار بانک مرکزی و مرکز آمار» این شعار تبلیغاتی رئیس جمهور روحانی است؛ کیهان در تحلیلی نوشت “اکنون و در نیمه راه عمر دولت یازدهم، تورم کاهش چشمگیری داشته است و به حدود ۱۵ درصد رسیده و با وعده مسئولان قرار است به زیر ده درصد هم برسد اما… اما روی کاغذ و در همان آمار بانک مرکزی! ولی جلوگیری از جیب مردم از واقعیتی دیگر سخن می‌گوید بیش از ۴ بار افزایش رسمی و اعلام شده قیمت لبنیات در کمتر از ۱۰ ماه رکورد جدید دولت تدبیر و امید است که البته این آمار، جدا از افزایش غیررسمی قیمت‌هاست. بگذریم از کاهش وزن در کیفیت محصولات که دزدی آشکار از جیب مردم است و کسی به آن توجهی نمی‌کند! حامل‌های انرژی با افزایش قیمت چندباره، بخش مهمی از درآمد مردم را می‌بلعد و البته همزمان از ضرورت افزایش بیشتر آنها سخن گفته می‌شود! نرخ حمل و نقل در بسیاری از مسیرها چند برابر شده و شرکت‌های شبه خصوصی و خصوصی، با حداقل خدمات با پشت چشم نازک‌ کردن برای مردم غرولند می‌کنند که؛ صرف نمی‌کند! و… با این حال مسئولان کماکان معتقدند قیمت‌ها کاهش پیدا کرده، تورم کم شده، مردم خوشبخت شده‌اند و هر کس دلش از ترس بازگشت روزهای سیاه گذشته شور نزند، شرف ندارد!”