به گزارش “دانشجو آزاد”؛ نشست تخصصیِ بررسی حقوقی و سیاسی برجام و قطعنامه در مجتمع رسانه ای کویر با حضور دکتر حسین صابری عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان و دکتر محمد امینی زاده عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان و جمعی از خبرنگاران برگزار شد.

در ابتدا حسین صابری عنوان کرد: هم اکنون در شرایط حساسی هستیم ویک فضای باز سیاسی داخلی و خارجی فراهم شده و همچنین توقعات گسترده ای در بین مردم ایجاد کرده که هم می تواند نقطه امید و قوت جامعه باشد و هم یک چالش جدی پس نیاز است از لحاظ مختلف تاریخی، سیاسی و حقوقی مذاکرات هسته ای را مورد بررسی قرار دهیم.

روند تدوین برجام قانونی نبوده است

سپس محمد امینی زاده در رابطه با روند تدوین برجام عنوان کرد: به روند تدوین برجام ایراد های جدی وارد است، باید دید تدوین یک توافقنامه بین المللی چه الزامات حقوقی را دارد؛ آیینامه ای از سال ۷۱ در هیات وزیران تصویب شده است و چند نکته قابل تامل وجود دارد؛ یکی اینکه ترجمه فارسی وجود ندارد و متن لاتین موجود است و از طرف دیگر چند متن غیر رسمی از وزارت خارجه به مجلس ارائه شده که هیچ کدام الزامات حقوقی ندارد.

وی با اشاره به آیین نامه چگونگی تنظیم توافقنامه های بین المللی اظهار داشت: در تعریف حقوقی توافق نامه آمده است که توافق نامه بین المللی ناشی از روابط بین المللی است و به موجب آن دستگاه دولتی در مقابل دولت، موسسه، شرکت دولتیِ خارجی یا مجامع شورا ها و سازمان های بین المللی ملتزم به امر می شود و دارای آثار حقوقی می باشد که مثال کامل آن همین برجام است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان افزود: در کلیه توافق های دو یا چندجانبه بین المللی و منطقه ای لازم است که یک نسخه از آنها به زبان فارسی تنظیم شود یعنی علاوه بر متن انگلیسی یا فرانسه وجود نسخه فارسی هم الزامی است که که اینها مثل هم هستند.

عدم وجود نسخه فارسی توافق نامه ایراد اساسی به وزارت خارجه است

این استاد دانشگاه با اشاره به عدم وجود نسخه فارسی توافق نامه وین اذعان کرد: در حال حاضر نسخه فارسی مورد استنادی وجود ندارد و اگر هم وزارت خارجه نسخه فارسی را منتشر کند طرف غربی نمی پذیرد؛ این یک خدشه جدی است که از دولتی که داعیه حقوق دان بودن دارد بعید است.

وی بیان کرد: حال که زمان تدوین با وجود مشکلاتش سپری شده باید روند تصویب را بررسی کنیم که مجلس شورای اسلامی باید متن توافق را به تصویب برساند یا شورای عالی امنیت ملی این وظیف را برعهده دارد.

امینی زاده با اشاره به نامه تعدادی از اساتید به رئیس مجلس شورای اسلامی تشریح کرد: تعدادی از اساتید حقوقی دانشگاه باهنر و اساتید دانشگاه امام صادق نامه ای به رئیس مجلس نوشتیم که در این نامه گفته شده اصول قانون اساسی و قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای نشان می دهد که مجلس بایستی به تصویب توافق نامه اقدام کند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان ادامه داد: بر اساس اصل ۷۷ قانون اساسی، عهدنامه ها و توافق نامه ها ، قرداد نامه ها و مقابله نامه ها بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد و اصل ۱۲۵ قانون اساسی تأکید می کند امضاء عهدنامه ها و توافق نامه ها ، قرداد نامه ها و مقابله نامه ها بین المللی ایران با سایر دولت ها پس از تصویب مجلس شورای اسلامی با رئیس جمهور یا نماینده قانونی وی می باشد؛ همچنین شورای نگهبان نیز تفسیری ارائه کرده که معیار لزوم تصویب توافقات بین المللی با هر عنوانی تعهد آور بودن آنهاست یعنی نمی توان گفت این برجام اسمش تفاهم نامه است بلکه وقتی تعهد آور است نامش توافق یا قرداد است .

این حقوق دان با تاکید بر وظایف شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: در اصل ۱۷۶ قانون اساسی که در مورد وظایف شورای عالی امنیت ملی است اینطور آمده است که به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی با وظایف زیر انجام می شود: تعیین سیاست های امنیتی و دفاعی کشور، هماهنگ نمودن فعالیت ها علاوه بر این به نظر می رسد که شورای عالی امنیت ملی می تواند معاهدات را بررسی کند و نظر خود را به مجلس اعلام کند و تصمیم گیری با مجلس خواهد بود .

وی در ادامه عنوان کرد: روند توافق نامه بایستی اینگونه باشد برجام در هیئت وزیران تصویب بشود و به عنوان لایحه به مجلس برده شود و بعد از تصویب در مجلس به تأیید شورای نگهبان و سپس مجمع تشخیص مصلحت نظام برسد و نهایتاَ ابلاغ به دولت که هیچ کدام از این اتفاق ها صورت نگرفته است.

امینی زاده ادامه داد: اگر توافق نامه های چند سال اخیر را بررسی کنیم می بینیم که تمام توافق نامه های کم اهمیت در مجلس قانون شده و به تایید شورای نگهبان رسیده ولی برای توافق هسته ای این روند طی نشده است.

این استاد دانشگاه بااشاره به اختیار مجلس در رد یا تصویب این توافقنامه تاکید کرد: مجلس بایستی هدفگذاری کند و تعیین کند هدف از مذاکرات چه بوده تا بتواند بررسی کند توافق نامه موفقیت آمیز بوده یا نه و اهدافی که برای مذاکرات ذکر شده بود از ابتدا این بود که چرخ مملکت بگردد و سانتریفیوژها بگردد یعنی اینکه تحریم ها لغو بشوند و صنعت هسته ای ما همچنان حفظ شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که خطوط قرمز رهبری بایستی معیار قرار گیرد که در سایت http://www.khamenei.ir؛ ۱۹ تا از این خطوط قرمز صراحتا اعلام شده است پس این معیار هم می تواند ما را در قضاوت در مورد موفقیت آمیز بودن توافق نامه کمک کند.

خروج از فصل هفتم شورای امنیت اتفاق نیفتاده است

وی با اشاره به صحبتهای اخیر رئیس جمهور گفت: روحانی سه هدف را از مذاکرات اعلام کرده یکی خروج از فصل هفتم، یکی تثبیت حقوق هسته ای ایران و دیگری گشایش اقتصادی؛ آیا واقعا اینها هدف ما از مذاکرات بود؟! در صورتیکه این اهداف محقق نشد؛ خروج از فصل هفتم شورای امنیت اتفاق نیفتاده است.

سپس حسین صابری ضمن تشکر از روشنگری های محمد امینی زاده اظهار داشت: علت اینکه از ابتدا به این توافق نامه برجام گفته شد این بود که بگویند نه تفاهم نامه است نه قرارداد و نه قطعنامه پس نیازی به تصویب مجلس ندارد چون قطعا اگر این برجام به مجلس می رفت چالش برانگیز بود البته این مربوط به زمانی بود که مجلس با تصویب قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای یک بخشی از کار به شورای عالی امنیت ملی واگذار نکرده بود

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در رابطه با مزایا و معایب این توافق نامه اذهان داشت: بایستی از لحاظ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فنی و تخصصی جز به جز به ارزیابی پردازیم؛ به عقیده بنده از لحاظ سیاسی سود ما بیشتر از زیان بوده چون چیزی را از لحاظ سیاسی از دست ندادیم و امکان تداوم فعالیت های هسته ای ما با اما و اگرهایی در آینده وجود دارد و از نظر سیاسی هم به دنیا ثابت شده است که ما بمب اتمی نمی سازیم و خشونت طلب نبوده و اهل تفاهم هستیم.

در مرحله اجرا ضررهای ما از منافع بیشتر است

وی با اشاره به سخنان علی اکبر صالحی ریاست سازمان انرژی اتمی ایران عنوان کرد: صالحی گفته دعا کنید که قطعنامه بهم بخورد چرا که اگر به نتیجه نهایی برسد و ما به مرحله اجرا برسیم ضررهای آن بیشتر از منفعتش است که عمدتا از لحاظ فنی است.

این استاد دانشگاه افزود: در دستاوردهای مربوط به تحریمها بخش عمده تحریمها در یک دوره ۸ ساله به طور کامل برداشته می شود که به طور جد با خطوط قرمز رهبری مغایرت دارد؛ آقا فرمودند ما مرحله به مرحله کار نمی کنیم ولی در برجام به صراحت آمده است که تحریمها مرحله ای برداشته می شود و همه تحریمها مشروط هستند.

در ادامه محمد امینی زاده گفت: اگر بنا باشد کارها به شورای عالی امنیت ملی سپرده شود و مجلس شورای اسلامی حق تصویب نداشته باشد تنها راه آن حکم حکومتی از جانب رهبری است که تا کنون چنین چیزی محقق نشده است.

وی با اشاره به فصل هفتم قطعنامه شورای امنیت اظهار داشت: رئیس جمهور در سخنرانی اخیر خود گفته است که ما از ذیل فصل هفتم خارج شده ایم؛ در صورتیکه چنین چیزی صحت ندارد؛ تمام قطعنامه های قبلی ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم بودند که قطعنامه ۲۲۳۱ هم به همین صورت است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان اذعان داشت: ۶ قطعنامه ای که قبلا برای ما صادر شده بود را نپذیرفته بودیم اما قطعنامه ۲۲۳۱ را پذیرفته و امضا کرده ایم، یعنی قبول کردیم که برنامه هسته ای ما مخل امنیت جهانی بوده است البته این قطعنامه را آمریکا می تواند وتو کند.

صابری ادامه داد: مساله که در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد و کمتر به آن اشاره می شود این است که به استناد این قطعنامه، قطعنامه های قبلی لغو نشده اند.

عدم ارائه لایحه دولت به مجلس دست نمایندگان را در بررسی برجام بسته است

این استاد دانشگاه افزود: حال مجلس با این برجام چطور بایستی برخورد کند؟ مجلس روی طرح ها و لوایح می تواند رسیدگی کند وقتی نه طرحی وجود دارد و نه لایحه مجلس چطور می تواند مصوبه داشته باشد؟

امینی زاده در رابطه با حق ایران در تغییر یا عدم تایید برجام بیان داشت: اولا دولت باید به مجلس لایحه بدهد تا نمایندگان به بررسی برجام بپردازند علاوه بر این، مجلس می تواند برجام را به طور کامل تایید و یا رد کند یعنی همچین امکانی وجود ندارد که نمایندگان قسمتی از برجام را تایید و قسمتی از آن را رد کنند چون حق شرط برای ایران در توافقنامه ذکر نشده است.

وی تصریح کرد: نکته قابل تامل این است که چرا هیات مذاکره کننده تاکید داشتند قطعنامه شورای امنیت چند روز بعد از برجام صادر شود؟! در حال حاضر مجلس تایید کند یا خیر چه تاثیری دارد؟ چون برجام یکی از ضمایم قطعنامه ۲۲۳۱ است؛ کار درست این بود که بعد از اینکه برجام در مجلس شورای اسلامی و سنا به تصویب رسید به شورای امنیت برای صدور قطعنامه فرستاده شود.

این حقوق دان توضیح داد: ما مجبوریم قطعنامه را اجرا کنیم و اگر اجرا نشود طبق ماده ۴۲ فصل هفتم حمله نظامی بر علیه ما اجرا می شود.

صابری در پاسخ به سوال خبرنگاری در خصوص اینکه چه نکات مثبتی در توافق نامه بود توضیح داد: دنیا در این مذاکرات پذیرفت که ما دنبال بمب اتم نیستیم و ۵+۱ پذیرفت ایران می تواند حق غنی سازی داشته باشد همچنین تخفیف و تقلیل تحریمها هم از دیگر مزایای برجام است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به نقاط منفی قطعنامه عنوان کرد: ما به صورت مشروط بازدید از مراکز نظامی را پذیرفته ایم همچنین بازدید از سایت های هسته ای از طرفی امروزه توقعات جامعه به شدت افزایش یافته بدلیل اینکه دولت تمام مشکلات کشور را با تحریمها گره زده بود پس همه توقع دارند با رفع تحریمها تمام مشکلات حل شود که البته نشدنی است.

در پایان صابری و امینی زاده از تمامی افراد سیاسی و فنی دعوت کردند تا به صورت مستدل نکات مثبت و منفی قطعنامه را به صورت شفاف برای مردم توضیح دهند.