به گزارش “دانشجو آزاد” به نقل از پایگاه اطلاع رسانی کرمان۱۴۰۰  به نقل از دانا:دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از اوایل دهه ۷۰ شمسی و زمانی که کلید کاخ سفید در دست بیل کلینتون بود یک رشته تحریم بی سابقه از سوی آمریکا روبرو شد تا محدودیت های بی سابقه ای در معاملات ایران با سایر کشورهای جهان ایجاد شود.

آمریکایی ها در این سال ها هم ایران را تهدید می دانستند و هم عراق را که بلافاصله بعد از خلاص شدن از جنگ با ایران به سراغ کویت رفته و مغضوب غربی ها شده بود؛ آنها تصمیم گرفته بودند ایران و عراق را یکجا مهار کنند.

دولت وقت به ریاست هاشمی که در ابتدای دهه ۷۰ مذاکرات انتقادی با اروپا را به جریان انداخته و در صدد بهبود روابط با کشورهای اروپایی بود،‌ با سیاست های «مهار دوگانه» و قانونی به نام «داماتو» روبرو شد.

سیاست های تحریمی دموکرات ها در دهه ۷۰ شمسی و دولت هاشمی رفسنجانی واکنش هایی را از سوی دولتمردان ایرانی در پی داشت؛ دولت ایران قصد نداشت این سیاست آمریکایی ها را تحمل کند.

آمریکا؛ از «مهار دوگانه» تا قانون آقای «داماتو»!

اوایل دهه ۹۰ میلادی دوران بازگشت دموکرات ها به کاخ سفید است؛ برخی از احتمال تغییر رویکرد این آمریکا درباره ایران سخن می گویند ولی ظاهرا دموکرات ها فراموش نکرده بودند که ایرانی ها همان کسانی هستند که باعث شدند این جریان ۱۲ سال مستند ریاست جمهوری در آمریکا دور بماند.

تحریم های جدیدی در راه بود تا به زعم آمریکایی ها ایران و عراق به عنوان دو تهدید برای منافع منطقه و جهان مهار شوند.

آمریکایى‌ها پس از آزادسازى کویت از اشغال نظامیان بعثى‌، طرح «مهار دوگانه‌» را در ماه مه ۱۹۹۳ براى اعمال فشار بر دو کشور ایران و عراق و تحریم این دو کشور مطرح کردند؛ در همین راستا قانون عدم کمک به تسلیحات متعارف ایران که به صورت اصلاحیه‌اى به قانون بودجه دفاعى سال مالى ۱۹۹۳ تصویب شد.

بر اساس این قانون اشخاص یا شرکت هایی که به ایران در راستای تولید تسلیحات متعارف کمک کالایی یا تکنولوژیکی می کردند، از سوی آمریکا مورد تحریم قرار می گرفتند. آمریکایی‌ها حتی روسیه را نیز به دلیل آنچه «احتمال ارسال تسلیحات به ایران» می نامیدند در سال ۱۹۹۳ با محدودیت هایی در زمینه خرید و فروش سلاح روبرو کردند؛ اما آخرین زنجیره از سلسله تحریم های گسترده علیه ایران نبود.

کنگره آمریکا در ادامه سیاست‌های ضدایرانی خود  طرحی را برای محدود کردن منابع مالی بین المللی که می تواند در اختیار ایران قرار بگیرد به اجرا گذاشت؛ در نهایت کنگره توانایى مؤسسات مالى بین‌المللى را براى اعطاى وام به ایران طى سال‌هاى مالى ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ به شدت محدود کرد.

در ۱۵ مارس ۱۹۹۵، کلینتون طى یک فرمان اجرایى تجارت با ایران و سرمایه‌گذارى در این کشور، از جمله معامله نفت ایران در خارج به وسیله شرکت هاى امریکایى و شرکت هاى خارجى وابسته به آنها را ممنوع ساخت‌.

دستور العمل دوم در ماه مه ۱۹۹۵ تحت عنوان «تحریم معاملات خاص در خصوص ایران‌» به امضاى کلینتون رسید. این دستورالعمل که تقریبا کلیه معاملات تجارى با ایران و سرمایه گذارى در این کشور را ممنوع کرد، شامل هشت بخش بود که بخش اول آن به توضیح در مورد ممنوعیت صادرات و واردات در موارد خاص مى‌پردازد و بخش‌هاى بعدى نظیر دستورالعمل اول به تعاریف وزمان اجرا و غیره اشاره می کرد.

در این میان جمهوری خواهان نیز در سنا بیکار نبودند؛ «آلفونسو داماتو»‌ یکی از ضد ایرانی ترین سناتورهای جمهوری خواه آمریکا در تاریخ ۸ سپتامبر ۱۹۹۵ طرحی را برای اعمال محدودیت بر  صنعت نفت ایران و تحریم اقتصادى بر ضد شرکت هاى غیرآمریکایی که تکنولوژى مربوط به صنعت نفت را در اختیار ایران مى‌گذارند،‌ ارائه کرد؛ این طرح در ۲۰ دسامبر، لایحه داماتو به تصویب مجلس سنا رسید.

هم‌زمان با داماتو، «بنجامین گیلمن‌» رئیس کمیسیون روابط بین‌الملل مجلس نمایندگان امریکا نیز طرح مشابهى را ارائه کرد؛ این دو لایحه پس از تصویب در مجلس سنا و نمایندگان به کمیته‌اى مشترک ارجاع شد و پس از ادغام مفاد آنها به صورت قانون «مجازات ایران ـ لیبى‌» درآمد و بعدها به «قانون داماتو» معروف شد.

این قانون در ۴ اوت ۱۹۹۶ (۱۴مرداد ۱۳۷۵) به امضاى بیل کلینتون رئیس جمهور  دموکرات آمریکا رسید. پس از تصویب این قانون بسیاری از شرکت های اروپایی و آسیایی با تهدیدهای گسترده آمریکا مبنی بر «لغو قرارداد شرکت های آمریکای با آنها در صورت تخطی از قانون داماتو» روبرو شدند.

تهدید دولت ها و شرکت های خصوصی برای محدود کردن معاملات خود با ایران تعداد زیادی از این شرکت ها به ویژه اروپایی ها را نگران کرد و آنها ترجیح دادند که در این نزاع به سمت آمریکا بروند،‌ البته در این میان شرکت هایی نیز بودند که تلاش می کردند با دور زدن تحریم‌ها،‌ جای خالی دیگر کشورها در اقتصاد ایران را پر کنند.

در ایران و از آغاز سیاست مهار دوگانه آمریکا تا زمان تصویب قانون داماتو، واکنش های مختلفی از سوی مسئولان و به ویژه دولتمردان به این سازوکارهای تحریمی نشان داده می شد، واکنش هایی که همگی حاکی از عدم تاثیرگذاری تحریم ها در زندگی روزمره مردم بود.

هاشمی:اینکه دلار ۳۰۰ تومانی بشود ۵۰۰ تومان توطئه است

سیاست مهار دوگانه آمریکا از اوایل سال ۷۴ آغاز شده و دولت دوم هاشمی رفسنجانی نیز در میانه راه سیاست تعدیل قرار دارد؛ تحریم ها آمریکا در همین شرایط سعی می کند که مهم‌ترین بازوی اقتصادی ایران را ناکارآمد کند.

روز ۲۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۴ بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا رسما اولین رشته از تحریم های واشنگتن علیه تهران را با امضای خود به اجرا درآورد؛ همزمان با اعلام همین خبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور ایران در نشستی با مدیران مسئول روزنامه های اصلی کشور در واکنشی تند به این اقدام آمریکا گفت:‌ «وضعیت کشور به گونه ای است که تحریم های آمریکا تاثیری بر ما ندارد»