به گزارش “دانشجوآزاد” همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی لحظاتی را با صادق کریمی عضو هیأت علمی و دبیر مجمع صنفی اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان به گفتگو نشستیم و در این مجال کوتاه مباحث مختلفی مطرح شد.

در زیر گفت و گوی “دانشجوآزاد” با این استاد دانشگاه را می خوانیم:

-دانشجوآزاد: به نظر شما ضرورت نیاز به مطالعه و کتابخوانی چیست و مطالعه چه تاثیری در زندگی افراد دارد؟

-کریمی: یکی از نیازهای انسان، کسب اطلاعات از خود، محیط اطراف و جهان های دور و نزدیک پیرامون خود است تا از آن طریق بر دانایی اش بیفزاید. دانایی و کسب دانش در حقیقت یک نیاز است. نیازی که امروزه بیش از گذشته و بهتر است بگویم روز به روز وابستگی انسان به آن زیادتر می شود. چراکه بدون اطلاعات نمی توان زندگی خوبی داشت. داشتن اطلاعات تخصصی، روز به روز برای انسان واجب و واجب تر می شود. بر این اساس هر انسانی (اعم از دانشجو، استاد و افراد دیگر جامعه) به کسب اطلاعات و افزایش دانایی ملزم هستند.

انسان های داناتر، جوامع توسعه یافته تر را رقم می زنند

ضرورت جوامع امروزی که میل به پیشرفت و هوشمندسازی در تمامی عرصه ها و تعاملات دارند، نیاز به دانایی را روز به روز دوچندان تر از دیروز می نماید. دانش که خود دستمایه علم است، روز به روز بر حوزه خود در حال افزودن است. علوم، معلوماتی را تولید می کنند که خوراکی است برای دانایی انسان. انسان های داناتر، جوامع توسعه یافته تر را رقم می زنند. البته در کنار این دانایی، سطوح قوه خلاقیت و نوآوری جمیع انسان ها نیز پتانسیل دیگری است که بین جوامع در حال توسعه و توسعه یافته تر، فاصله ایجاد می نماید.

در این میان یکی از روش ها و ابزار اصلی کسب اطلاعات عمومی و تخصصی در گذشته و امروز که همچنان به قوت خود باقی است، کتاب است. شاید بهتر است بگویم، کتاب، بهترین روش و ابزار برای کسب اطلاعات و دانش ها و معلوماتی است که بوسیله هم نوعان ما (انسان های عالِم) در فواصل دور و نزدیک به ما تولید شده اند. انسان ها با مطالعه، بر دانایی خود می افزایند و چه بسا با افزایش دانایی خود، روزی با قدرت تفکر، خلاقیت و نوآوری خود، دانش ها و معلومات جدیدتری را عرضه خواهند نمود. اقدامی که دست به دست و سینه به سینه، دانایی و دانش را به نسل های بعدی و بعدتر انتقال می دهد. کتاب و مهمتر از آن کتابخوانی را می توان در حقیقت فرهنگی دانست ارزشمند. کتابخوانی، شاخصی است مهم برای ارزیابی سطوح توسعه یافتگی جواع مختلف و از این جهت، ضرورت دارد تا برای دست یابی و رسیدن به توسعه همه جانبه، این فرهنگ را تقویت و نهادینه تر نماییم.

کتاب خوانی باید بر کتاب جمع کردن و تبدیل آن به کالایی لوکس در منازل مان، ارجحیت یابد

ناگفته نماند کتابخانه های مجازی و الکترونیکی که یکی از اهدافشان، جلوگیری از مصرف بی رویه کاغذ در جهان و تسهیل دسترسی به کتابهای نایاب و کم یاب است، شیوه و ابزاری نوین است که حکم همان کتاب را دارند و بایستی از کتاب های الکترونیکی و کتابخانه های مجازی به موقع و به جا استفاده کرد. اما چه در شیوه کلاسیک و چه در شیوه مدرن کتاب و کتابخوانی، یادمان باشد، کتاب خوانی بر کتاب جمع کردن و تبدیل آن به کالایی لوکس، ارجحیت دارد. فرهنگ قرض گرفتن و امانت گرفتن کتاب از کتابخانه های شخصی همدیگر و کتابخانه های عمومی برای مطالعه، بایستی به عنوان یک فرهنگ، بازیابی شود.

-دانشجوآزاد: شاید یکی از دلایل کاهش اقبال به کتابخوانی فضای مجازی است، دلیل توجه بیش از حد افراد خصوصا جوانان به فضای مجازی چیست؟

-کریمی: یکی از معایبی که انسانها به آن مبتلا هستند و سد راه خیلی از موفقیت های بهنگام وی می تواند باشد، راحت طلبی است. به همین دلیل انسان سعی دارد راحت ترین راه را برای رسیدن به اهدافش انتخاب نماید.همانطور که عرض کردم، کسب اطلاعات و دانش از طریق کتاب، روش و ابزاری است که همچنان در کشورهای توسعه یافته، به قوت خود باقیست. این امر از روی مقایسه آمار و ارقام شاخص های میزان مطالعه و کتابخوانی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، آشکار است.

متاسفانه در جوامع در حال توسعه، تکنولوژی عموماً وارداتی است. تکنولوژی اگرچه ذاتاً خوب است و می تواند زیرساختی برای توسعه یافتن ایجاد نماید، اما چون این تکنولوژی عموماً از طریق واردات، به جهان در حال توسعه و توسعه نیافته وارد می شود، گاهی اوقات استفاده نابجا و نادرست از آن در این گونه جوامع، مشکلاتی را ایجاد می نماید. شبکه های اجتماعی رایج در کشور ما (نظیر تلگرام، واتساپ، اینستاگرام و …) که عموما زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری آنها برای ما وارداتی است و تکنولوژی های خوبی هستند که می تواند ارتباط بین افراد و جوامع را تسریع نماید و اطلاعات عمومی و تخصصی را بین آنها با سرعت بیشتری رد و بدل نماید، در میان ما ایرانی ها، به یک وسیله ای برای سرگرمی و گذران وقت تبدیل شده است. وقتی که مهمترین چیز برای انسان است و باید از جزء به جزء آن با کیفیت خوب، استفاده لازم را بنماید.

استفاده نادرست از تکنولوژی های وارداتی، جهان سوم را از قافله علم و دانش عقب نگه می دارد

فضاهای مجازی از این دست در کشور ما به صورت کاذب، وقت های مطالعه کتاب (کتابخوانی) را از تک تک شهروندان تصاحب کرده است. اینطور برای ما جا افتاده و دارد نهادینه می شود: « وقتی را که در تلگرام برای خواندن سرگرمی هایی نظیر لطیفه ها و احوالپرسی هایمان با دوستان و آشنایانمان صرف می کنیم، پای سرانه مطالعه کتاب و کسب اطلاعات خودمان و جامعه مان به حساب می آوریم). همه ما ایرانی ها (و جهان های دیگر توسعه نیافته و در حال توسعه)، به نوعی و به نسبت های مختلف دچار این بحران فکری و عملی شده ایم.

در حالی که در جهان سوم، انسان ها در جمع کردن کتاب و درست کردن کتابخانه هایی که کتاب های آن نه به دیگران قرض داده می شود  و نه مورد مطالعه صاحبان آنها قرار می گیرد، از دنیای توسعه یافته سبقت گرفته اند. این مساله و دلیل بزرگی است که جهان سوم را از قافله علم و دانش عقب نگه می دارد.

-دانشجوآزاد: شما به عنوان یک استاد دانشگاه که مستقیما با قشر جوان و دانشجو در ارتباط هستید چوز می توانید دانشجویان را به کتابخوانی علاقه مند کنید؟

-کریمی: آغاز هر حرکت و اقدامی باید از خود باشد. اساتید که در ارتباط مستقیم با دانشجویان هستند و دانشجویان از رفتار و اعمال آنها الگوپذیری بیشتری دارند، باید ساعات مشخصی را برای حضور در کتابخانه های دانشگاهها و دانشکده های خود اختصاص دهند و به این موضوع متعهد شوند و کم کم این الزام و عادت را به تعهد و تعهد را به فرهنگی از نوساخته شده، تبدیل نمایند. به عبارتی در کنار این اقدام عملی، ما اساتید باید سعی کنیم از این فکر اشتباه که فضای مجازی جای فرصت های مطالعه را از ما گرفته، آگاه شویم و به سهم خود این آگاه سازی را به آحاد مختلف مردم و خصوصا دانشجویان و حتی اساتید نیز تسری دهیم. وظیفه ما اساتید نیز در این آگاه سازی دوچندان است. البته یکی از راهکارهای دیگر برای حل این بحران (البته پس از آگاه سازی)، الزام دانشجویان به مراجعه به کتابخانه ها و مطالعه کتاب های است که بر دانش آنها می افزاید.

از خود فضاهای مجازی می توان استفاده کرد برای تبلیغ در خصوص اهمیت مساله کتابخوانی. اساتید مجربی که این حقیقت را بهتر درک نمودند، این حقیقت و تفکر را به صورت متون مختلف در فضاهای مجازی و اینترنت منتشر نمایند و دست به دست و سینه به سینه آن را به دیگران انتقال دهند. مجموعه ای از چنین اقداماتی در بلند مدت و شاید میان مدت می تواند فرهنگ از دست رفته کتابخوانی را بازیابی نماید.س

-دانشجوآزاد: شما روزانه چقدر کتاب می خوانید؟ البته بیشتر منظورم مطالعه غیرتخصصی شماست

-کریمی: مطالعه کتب چاپی و الکترونیکی (اعم از درسی، تخصصی و عمومی) روزانه به طور متوسط سه ساعت است که باید اعتراف کنم برای بنده و امثال بنده این مقدار مطالعه، کم است. البته باید عرض کنم که در ایام تعطیل، کتابخوانی بنده بیشتر است.

-دانشجوآزاد: آخرین کتابی که خواندید چه بود؟

-کریمی: آخرین کتاب غیر درسی که خواندم، سفرنامه گروته است که همچنان قسمت های پایانی آن باقی مانده و در حال مطالعه آن هستم. کتابهای قرآن کریم، بوستان، گلستان سعدی، حافظ، مولوی و کتب اشعار شاعران ایرانی همدم همیشگی بنده بوده و هستند.

-دانشجوآزاد: جذابترین کتابی که تا کنون مطالعه کردید؟

-کریمی: کتاب خدا (قرآن مجید)، دیوان شمس در میان کتاب های غیر تخصصی و کتاب جغرافیا ترکیبی نو (پیتر هاگت ترجمه شاپور گودرزی نژاد) جذابترین کتاب هایی بودند که تا به حال مطالعه کردم.

-دانشجوآزاد: صحبت پایان شما؟

-کریمی: به امید روزی که کتاب در جهان سوم از کالایی لوکس و شیک در کتابخانه های شخص خارج و برای مطالعه، به صورت امانت به دیگران قرض داده شود و این قضیه به عنوان یک فرهنگ بازیابی و نهادینه شود.