به گزارش “دانشجوآزاد” به نقل از «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ۶۶ هزار و ۶۲۶ پایان‌نامه در سال ۹۴ در پایگاه ثبت اطلاعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی کشور در وب‌سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به ثبت رسید که از این میزان بیش از ۴۷ هزار پایان‌نامه توسط دانشگاه‌ها تایید شده است.

با افزوده شدن بیش از ۶۶ هزار پایان‌نامه در سال ۹۴، تعداد پایان‌نامه‌های ثبت شده در پایگاه ثبت ایرانداک، به بیش از ۲۷۳ هزار و ۹۴۸ عنوان پایان‌نامه رسید.

در میان پایان‌نامه‌های تایید شده توسط دانشگاه‌ها، بیش از ۴۳ هزار پایان‌نامه مربوط به مقطع کارشناسی ارشد و مابقی در مقطع دکترا بوده است.

در این بازه زمانی، بیشترین پایان‌نامه‌‌های ثبت و تایید شده در پایگاه ثبت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی مربوط به گروه علوم انسانی با ۲۰ هزار و ۳۰۷ رکورد بوده و پس از آن به ترتیب گروه فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، هنر و علوم پزشکی قرار دارند. که همه این آمار نشان از افزایش ۲۲ درصدی ثبت پایان نامه، توسط دانشجویان در دانشگاه های سراسر کشور قرار داد.

با این تعداد پایان نامه چه کرده ایم؟
مسئله آمار و ارقام سازی در آموزش عالی کشور دیگر به یک امر «روزمره» تبدیل شده است، و «کمی سازی» به جای «کیفی سازی» این روزهای دانشگاه های کشور همچون عملکرد دهه ۸۰ شرکت های خودروسازی ایران را یادآوری می‌کند!

دورانی که دولت وقت به جای کیفی سازی و صنعت خودرو برای نشان دادن قدرت تولید «سه شیفت» خودرو تولید می‌کرد و چون قطعه سازها توان تامین قطعات را نداشتند آن چیزی شد که امروز شاهد هستیم.

آموزش عالی کشور نیز به موازات همان سیاست در حال پیشروی است؛ تولید «سه شیفت» پایان نامه از یک سوء و بیکاری و تعطیل – نیمه تعطیل بودن مراکز صنعتی و عدم ارائه محصولات و ایده‌های «عملی» در رفع معضلات اجتماعی و فرهنگی از سوی شاخه علوم انسانی کشور از تناقضات این سیستم آموزشی است.

«کمی سازی» آموزش عالی کشور به همین جا ختم نمیشود؛ وزارت علوم سال گذشته در آماری عملکرد این وزارتخانه از سال ۵۷ تا ۹۴ منتشر کرد و از افزایش دانشجویان، افزایش صندلی های دانشگاه و افزایش مقاطع تحصیلی گفت. (اینجــا)

البته این مسئله تنها مختص به وزارت علوم نیست؛ بنیاد ملی نخبگان که وظیفه حمایت از پایان نامه ها را دارد در گزارش عملکرد خود در سال ۹۴ هیچ اشاره ای به عملیاتی کردن طرح های دانشجویی نمی کند و از “نخبه شناسی، نخبه پروری، نخبه‌گزینی و نخبه‌گماری بازنگری آئین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه ها” می گوید!(اینجــا)

نکته قابل تاملترصندوق نوآوری و شکوفایی است، این سازمان که وظیفه‌اش حمایت از کسب و کارهای نوپا و نوآور و به طور کلی حامی محصولات دانش بنیان است؛ طبق آنچه که در پایگاه این صندوق آمده است؛ گزارش عملکردی وجود ندارد! و تنها چند مصاحبه از رئیس این صندوق درباره لزوم حمایت از طرح ها و ایده ها وجود منتشر شده است!(اینجــا)

البته در این حلقه «معیوب»، سوق دادن دانشجو به «مدرک طلبی» و عدم ایجاد ظرفیت و دغدغه برای قشر جوان برای حضور و «مشارکت اقتصادی» در طرح های صنعتی، فرهنگی  این مسئله را دوچندان کرده است.

مشکل دانشگاه است؟
مسعود شفیعی رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای می‌گوید:‌ هم اکنون ۸۰ درصد افراد جامعه تمایل به ادامه تحصیل دارند و همین موضوع باعث شده تا شاهد افرادی با مدرک دکتری اما بیکار باشیم. در حالیکه در کشورهای پیشرفته ۷۰ درصد فارغ‌التحصیلان پس از کسب نخستین مدرک دانشگاهی خود وارد بازار کار می‌شوند و پس از آن زندگی مشترک را شروع می‌کنند، اما در ایران ۸۰ درصد افراد ادامه تحصیل می‌دهند و همین موضوع باعث شده تا شاهد افرادی با مدرک دکترا اما بیکار در جامعه باشیم.

براساس این آمار طی سال‌های آینده حدود ۵۸۰ هزار نفر با مدرک فوق لیسانس و ۷۳ هزار نفر با مدرک دکترای تخصصی به جمع فارغ التحصیلان دانشگاهی جویای کار اضافه می‌‌شوند از سوی دیگر نبای غافل بود که  یافتن مشاغل مناسب برای فارغ التحصیلان دکترا در بازار کار فعلی، دشوار است و بسیار مشاهده شده که فردی با داشتن مدرک دکترا موفق به یافتن شغل نشده است.

از سوی دیگر نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در حال حاضر ۱۸٫۹ درصد است و از میان ۱۰۰ فارغ التحصیل دانشگاهی ۱۹ نفر بیکار هستند.آنگونه که کوروش پرند رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای می‌گوید:‌ نرخ بیکاری فارغ التحصیلان مرد ۱۲٫۹ درصد و برای زنان ۳۱٫۳ درصد گزارش شده است به عبارت دیگر از هر ۱۰۰ مرد فارغ التحصیل ۱۳ نفر و از هر ۱۰۰ زن فارغ التحصیل ۳۱ نفر بیکار هستند.

احمد حسینی کارشناس آموزشی می‌گوید: امروز هدف اصلی دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه ادامه تحصیل و گرفتن مدرک است در حالیکه ادامه تحصیل باید همزمان با ورود به بازار کار باشد اما در ایران دانشجویان پس از دریافت مدرک لیسانس وقتی نمی‌توانند کاری پیدا کنند بازهم ادامه تحصیل می‌دهند.

با آمار نمی شود برای دانشجو و کشور شغل ایجاد کرد
به هر حال گرچه انتشار آمار تعداد پایان نامه توسط پایگاه “ایرانداک” هیچ امری را متوجه این پایگاه نمی کند، اما این سوال را مطرح می‌کند که انتشار این تعداد پایان نامه چقدر در تجاری سازی موفق بوده است؟ و چه اندازه توانسته است با حمایت و تجاری کردن آنها، معضل بیکاری را کاهش دهد؟

کارشناسان اقتصادی معتقد هستند، در سال جاری یک میلیون جوان تحصیلکرده جویای کار به بازار کار اضافه خواهد شد. که از این تعداد ۵۸۰ هزار نفر با مدرک فوق لیسانس و ۷۳ هزار نفر با مدرک دکترای تخصصی هستند که تمامی این فارغ التحصیلان دارای پایان نامه و مقاله هستند.

* گزارش از محمدرضا حیاتی