کارگردانان زن سینمای ایران حضور چشمگیری در سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر دارند، فضای فیلم های این کارگردانان نیز بیشتر زنانه است. پیش از اعلام رسمی اسامی فیلم های راه یافته به بخش سودای سیمرغ صحبت هایی در مورد حضور متفاوت زنان سینماگر در سی و پنجمین دوره از جشنواره فیلم فجر شنیده می شد، اما با اعلام اسامی فیلم های شرکت کننده در جشنواره امسال حضور زنان سینماگر بیش از پیش به چشم می آید و در اتفاقی کم سابقه شاهد حضور شش کارگردان زن در این دوره از جشنواره هستیم.

امسال علاوه بر کارگردان های زنی که در جشنواره فیلم دارند و تعدادشان بیشتر از سال های گذشته نیز هست، نیکی کریمیکارگردان و بازیگر شناخته شده سینما و مستانه مهاجر نیز هر کدام یک فیلم در مقام تهیه کننده در جشنواره دارند علاوه بر اینکه پوران درخشنده نیز تهیه کنندگی فیلمش را خود بر عهده دارد.

حضور چشمگیر سینماگران زن در جشنواره سی و پنجم را می توان در کنار حضور نرگس آبیار در هیئت انتخاب فیلم های جشنواره امسال قرار داد و به این جمع بندی رسید که سینماگران زن در ایران، به درستی در مسیر یافتن جایگاه خود پیش رفته اند. در گزارش پیش رو نگاهی به حضور کارگردان ها و تهیه کنندگان زن در جشنواره امسال داریم. همچنین مروری کوتاه بر فیلم های این کارگردان ها نیز صورت گرفته است.

فیلم های سینماگران زن در جشنواره فجر

سینماگران زن در جشنواره فجر ۹۵

پوران درخشنده / زیر سقف دودی

آخرین حضور پوران درخشنده در جشنواره فیلم فجر به چهار سال پیش و نمایش «هیس دخترها فریاد نمی زنند» برمی گردد. او امسال با «زیر سقف دودی» در جشنواره فجر حضور پیدا کرده است. فیلم های پوران درخشنده گرچه در تمامی این سال ها نتوانسته اند جوایز متعددی از جشواره فجر دریافت کنند، اما او در سال ۶۶ برای فیلم «پرنده کوچک خوشبختی» برنده لوح زرین بهترین فیلم و برنده دیپلم افتخار بهترین کارگردانی از ششمین جشنواره فیلم فجر شد. آخرین فیلم او پیش از «زیر سقف دودی» یعنی «هیس… دخترها فریاد نمی زنند» در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر به عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شناخته شد. «زیر سقف دودی» جدیدترین ساخته پوران درخشنده که اولین نمایشش در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود نیز مثل بیشتر آثار کارگردانش مضمونی اجتماعی دارد و به ماجرای طلاق عاطفی بین زن و شوهرها می پردازد. آثار قدیمی تر درخشنده اما در دوره های پیشین جشنواره فجر مورد توجه قرار گرفتند.

سینماگران زن در جشنواره فجر ۹۵

نیکی کریمی / آذر

نیکی کریمی دو سال قبل با فیلم سینمایی «شیفت شب» در سی و سومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت و این ساخته او موفق به کسب جوایزی از جمله دیپلم افتخار بهترین بازیگری برای لیلا زارع شد. حالا کریمی در قامتی متفاوت از گذشته و در جایگاه تهیه کننده پا به سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر می گذارد.

«آذر» به تهیه کنندگی کریمی و کارگردانی محمد حمزه ای براساس فیلمنامه ای از احسان بیگلری ساخته شده است.

کریمی خود در این فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخته است و نقش مقابل او را حمیدرضا آذرنگ ایفا می کند. هومن سیدی ولیلا زارع دیگر بازیگران این فیلم هستند.

در خلاصه داستان این فیلم آمده:«ادامه زندگی بهای سنگینی دارد.» شنیده ها حکایت از آن دارد که کریمی در نقشی کاملا متفاوت در این فیلم جلوی دوربین رفته است.

سینماگران زن در جشنواره فجر ۹۵

منیر قیدی / ویلایی ها

بیشترین فعالیت منیر قیدی در سینما پیش از کارگردانی اش بیشتر به عنوان منشی صحنه و دستیار کارگردان بوده است. شروع فعالیت هنری او به عنوان منشی صحنه در سال ۱۳۶۸ با فیلم «زیر بام های شهر» ساخته اصغر هاشمی بود تا اینکه او تصمیم گرفت به عنوان کارگردان در سینما ادامه فعالیت بدهد. قیدی در اولین تجربه فیلمسازی بلندش سراغ فیلم سینمایی «ویلایی ها» برود، فیلمی که تهیه کنندگی اش را سعید ملکان بر عهده دارد و داستانش درباره خانواده های فرمانده هان سپاه و ارتش در سال ۱۳۶۵ است. عزیز زن ۵۰ ساله ای است که همراه نوه هایش وارد مجموعه ویلاها می شود. الیاس نیز راننده بسیجی است که هر وقت وارد مجموعه می شود همه نگران این می شوند که شاید خبر شهادت یکی از فرمانده هان را بدهد. پس از مدتی سیما که عروس عزیز است از تهران می آید تا بچه های خود را به خارج از کشور ببرد. طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، علی شادمان، ثریا قاسمی و صابر ابر بازیگران این فیلم هستند و چند بازیگر کودک هم در کنار این چهره ها مقابل دوربین «ویلایی ها» رفتند.

بهنوش صادقی / خانه دیگری

بهنوش صادقی پیش از روی آوردن به عرصه کارگردانی تجربه بازیگری را در سینما، تئاتر و تلویزیون پشت سر گذاشته بود. او دانش آموخته رشته کارگردانی است و فعالیت هنری اش را از صحنه تئاتر آغاز کرده است. «کوه های سفید»، «داستان یک شهر»، «پدر خاک»، «دوشیزه» و «به همین سادگی» و … از جمله فعالیت های صادقی در سینما و تلویزیون است. او در اولین تجربه کارگردانی اش سراغ فیلمی اجتماعی رفته که نویسندگی اش را نیز خودش برعهده داشته است. نخستین فیلم صادقی «خانه دیگری» به تهیه کنندگی عباس اکبری نام دارد که داستان زنی به نام مرجان را روایت می کند که باید ظرف ۱۰ روز پولی را برای پدرش تهیه کند. مرجان در طی این مسیر با موانعی روبرو می شود که زندگی زناشویی اش را هم تحت الشعاع قرار می دهد. گوهر خیراندیش، لیلا زارع، پژمان بازغی، ناصر هاشمی، علیرضا جعفری، متین ستوده، روشنک گرامی، رابعه مدنی، پیمان یونسی، امیرجمشید صادقی بازیگران اصلی این فیلم هستند که با توجه به داستانش به نظر می رسد فضایی زنانه داشته باشد.

مریم دوستی / دریاچه ماهی

از معدود فیلم های امسال که با مضمون دفاع مقدس راهی جشنواره سی و پنجم شده «دریاچه ماهی» به کارگردانی مریم دوستی است. این فیلم اولین ساخته بلند سینمایی کارگردانش است که به تهیه کنندگی سعید سعدی و فیلمنامه ای از مصطفی رستگاری است. مریم دوستی نویسنده و دانش آموخته سینما و کارگردانی است. این فیلم نگاهی به وقایع پس از جنگ دارد و داستان چند خانواده را روایت می کند که در نقطه مشترکی به یکدیگر می رسند و در این میان عشق گمشده ای پیدا می شود. در واقع این فیلم تجلیلی از شهدای جاویدالاثر خواهد بود. نادر فلاح، ستاره اسکندری، لاله اسکندری، حسن نجاریان، رهام تدریسی، حدیثه تهرانی،مجتبی پیرزاده، صحرا اسداللهی، حسین باشه آهنگر، ابراهیم برزیده، علی نجاریان، کاوه احمدی، مهدی الیاسی، علی فرهادی، علی دهکردی و افشین هاشمی گروه بازیگران فیلم سینمایی «دریاچه ماهی» را تشکیل داده اند و طبق شنیده ها و البته به گفته کارگردان این فیلم نادر فلاح بازی بسیار متفاوت و جالبی در این فیلم داشته است.

سینماگران زن در جشنواره فجر ۹۵

آیدا پناهنده / اسرافیل

آیدا پناهنده با ساخت فیلم کوتاه وارد عرصه سینما و تصویر شد. او ساخت سه فیلم مستند و سه فیلم تلویزیونی را هم در کارنامه کاری اش دارد که برای برخی از آنها نیز جوایزی را دریافت کرده است. «ناهید» اولین فیلم بلند سینمای پناهنده بود که در سال ۱۳۹۳ ساخته شد و در بسیاری از جشنواره های خارجی مورد توجه قرار گرفت و جوایزی را نیز دریافت کرد. پناهنده در دومین تجربه کارگردانی اش سراغ ساخت فیلمی با عنوان «اسرافیل» رفته است. نکته جالب درباره این فیلم حضور مستانه مهاجر تدوینگر سینمای ایران به عنوان تهیه کننده در این فیلم است. «اسرافیل» درامی درباره چالش ها و نیازهای عاطفی و روابط انسانی است.

رقیه توکلی / مادری

رقیه توکلی هم مثل چند کارگردان دیگر حاضر در جشنواره امسال فیلمسازی را با ساخت فیلم کوتاه آغاز کرده است و در اولین تجربه ساخت فیلم بلندش سراغ فیلمی با فضایی زنانه رفته است. اولین ساخته توکلی «مادری» با وجود فضای زنانه اش به زعم کارگردانش نگاهی فمینیستی ندارد. رقیه توکلی فیلمنامه «مادری» را نیز خودش به رشته تحریر درآورده و پنج سال نیز روی نگارش آن وقت گذاشته است. توکلی در حال حاضر در انجمن سینمای جوانان شهر یزد به عنوان مدرس سینما مشغول به تدریس است. او تاکنون نزدیک به ۳۰ فیلم کوتاه مستند و داستانی را کارگردانی کرده و در ده ها جشنواره داخلی و خارجی برنده جوایز متعددی شده است. داستان اولین فیلم بلند این کارگردان زن سینمای ایران در مورد زندگی دو خواهر است که به تنهایی در شهر یزد با یکدیگر زندگی می کنند و یک تنه جلوی مشکلات و مسائلی که سر راهشان قرار دارد ایستادگی کرده و حرکتی رو به جلو دارند.

غایبان جشنواره سی و پنجم

سال گذشته در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر نیز زنان کارگردان حضوری فعال داشتند. نرگس آبیار با فیلم «نفس» و تینا پاکروان نیز با «نیمه شب اتفاق افتاد» در این جشنواره حضور داشت. امسال قرار بود تهمینه میلانی نیز جزو کارگردان های زن حاضر در جشنواره باشد و با فیلم «ملی و راه های نرفته اش» در این فستیوال حضور پیدا کند اما هیئت انتخاب این دوره از جشنواره فیلم میلانی را برای حضور در هیچ کدام از بخش ها مناسب ندانستند و این کارگردان از شرکت در جشنواره سی و پنجم جا ماند.