به گزارش “دانشجو آزاد” به نقل از کرمان ۱۴۰۰:همان طوری که تمامی تکنولوژی ها و محصولات آنها دارای عمری هستند، الان دیگه نوبت به بهار تلگرام رسیده .این روزها تلگرام را باید پرمخاطب‌ترین شبکه‌ اجتماعی موبایلی در ایران برشمرد. اپلیکیشنی که بیش از ۴۴ درصد از سهم کاربران آن را در دنیا ایرانی ها تشکیل می دهند و این آمار روز به روز در حال افزایش است. نرم افزاری که هر چند وقت یکبار سعی می‌کند با ارائه خدماتی ویژه و تازه و نو نظر مخاطبان بیشتری را به خودش جلب کرده و از یکنواختی خارج شود. ابتدا قابلیت ساخت استیکر توسط کاربر و بعدتر قابلیت ساخت ربات، هر دو در همین راستاست. این ربات های مستهجن بدون حضور عامل انسانی امکان ارسال متن، فیلم و تصاویر و هرآنچه که کاربر اراده می کند، را فراهم می کنند.

اما یکی از تازه‌ترین خدماتی که این نرم افزار چند ملیتی ( روسی، آلمانی و اسرائیلی) برای مخاطبان خود عرضه کرده، امکان ساخت کانال است. کانال، ابزار ویژه و تازه تلگرام است که در آن یک یا چند نفر می توانند برای عده‌ای نامحدود، دیتا و اطلاعات و یا فیلم و عکس خود را به نمایش بگذارند. تفاوت عمده کانال با گروه‌های فعال در تلگرام دو مورد مشخص است: اول آنکه کانال مانند گروه محدود به یک تعداد مشخص از اعضا نیست و دوم آنکه تنها ادمین یعنی مدیر اولیه و افرادی که توسط ادمین دسترسی پیدا می کنند می توانند اقدام به نشر مطلب و دیتا نمایند و مابقی اعضا تنها ناظر و مشاهده گر هستند و به هیچ عنوان نمی توانند مطالبی را ارسال کنند.

متاسفانه با کوچ کاربران از دیگر اپلیکیشن ها به تلگرام و رواج این نرم افزار در میان مردم ایران شاهد فعالیت های شیطنت آمیز و غیر اخلاقی زیادی هستیم. ساخت استیکرها و ربات هایی با محتوای غیر اخلاقی و مفاهیم بی پروای جنسی که به شکلی آشکار موازین اخلاقی، شرعی و خانوادگی حاکم بر جامعه ایران را تهدید می کند باعث شد که پای دست اندرکاران این  حوزه نرم افزاری و مدیران حوزه فناوری ارتباطات به موضوع باز شود تا جایی که وزیر ارتباطات که خود از طرفداران پر و پا قرص این نرم افزار بود شروع به مذاکره با مدیران ارشد روس و تلگرام نمود،اما تا این لحظه هنوز هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده.

کوچ کاربران ایرانی از  وایبر و واتس اپ به تلگرام، پیش بینی می شد که این محیط هم به محلی برای بروز برخی ناهنجاری های اخلاقی تبدیل شود.زیرا مردم دنبال تنوع طلبی هستند. شک نکنید که این نرم افزار هم چند ماه دیگر از محبوبیت آن کاسته می شود و نرم افزار دیگری جایگزین خواهد شد. اما یکی دیگر از قابلیت های تلگرام که ساخت و ارسال ربات است، مدیران و فعالان فضای مجازی را با تهدید فزاینده جدیدی مواجه کرده است. انتشار ربات توسط کاربران تلگرام و فعالیت آن در گروه های تلگرامی، امکان دیگری از  این اپلیکیشن است. قابلیتی که البته دارای کاربردهای تسهیل گر و مفیدی برای کاربران در حوزه خبررسانی، خدمات و استقاده از امکانات عمومی نیز هست اما همچون سایر ابزارهای ارتباطی، روی سیاه سکه اش خیلی زود خود را نشان داد.

ساخت و انتشار راحت و بدون دردسر این ربات های مجازی که امکان ارسال مدون و آنی تصاویر، کلیپ و متن را برای کاربران فراهم می کند باعث شده تا فرصت طلبان همیشه آماده، با طراحی ربات های مستهجن به راحتی محتویات غیر اخلاقی مد نظر خودشون را در اختیار کاربران قرار دهند. این ربات ها امکان ارسال متن، فیلم و تصاویر مستهجن برای افراد بدون حضور مستقیم عامل انسانی را فراهم می کنند.متاسفانه در برخی مطالب ارسالی از این ربات ها فیلم ها و تصاویر خصوصی ایرانی و حتی کرمانی زیادی هم وجود دارد. موضوع درد آور اینکه این قدر سازندگان این ربات ها احساس امنیت می کنند که برای سفارش ساخت ربات شماره حساب و شماره تماس هم ارسال می کنند و هیچ ترسی هم ندارند.
البته برخی  از کارشناسان بر این باورند که  شاید اولین اقدام برای برخورد با چنین وضعیتی،رویکرد حاکمیت محور و معمول در سال های اخیر باشد. رویکردی که بر پایه فیلترینگ و برخورد حذفی با چنین نرم افزارهایی قرار دارد. ماهیت این گونه ناهنجاری ها چیز جدیدی نیست و در طول یک دهه گذشته ابتدا در محیط اینترنت و اتاق های گفتگو و چت روم ها و سپس استفاده از سایت های مستهجن و پس از مدتی در شبکه های اجتماعی مجازی نظیر فیس بوک  ظهور و بروز یافت و متاسفانه اینک به شکلی گسترده در اختیار کاربران تلفن های همراه قرارگرفته است تا جایی که ضریب نفوذ ماهواره هم در کرمان پایین می آید و مردم اعتیاد شدید به تلفن های همراه و ااین اپلیکیشن ها پیدا می کنند.
البته بنده در خصوص دلایل گسترش این پدیده ها معتقدم که بر اساس تغییرهای جامعه‌شناختی، جامعه کرمانی و یا شاید گفت ایرانی ها چندلایه و مصداق بارز و روشنی از روی صحنه و پشت صحنه هستند. آن چیزی که روی صحنه می‌بینیم واقعیت جامعه ما نیست، ما روی صحنه را بزک کرده‌ایم و تماشاگر فکر می‌کند که این شخصیت واقعی ما است ولی واقعیت ما پشت صحنه است، که پنهانش کرده‌ایم. اپلیکشیشن های موبایلی و خصوصا” تلگرام بستری فراهم کرده که پشت صحنه رو شده است. برای همین تلگرام در ایران تبدیل به ابزار توهین و آزار شده است.
بسیاری از مسائل اجتماعی ما زاییده مساله جنسی و جنسیتی است. این یک واقعیت است. راهکارش در پاک کردن صورت مسأله نیست، در حل آن است. ضمن این که حالا که مشخص شده پشت صحنه ما چطور است می‌توانیم ارزیابی کنیم بقیه مسائل پشت صحنه ما چیست. مثلا در روابط یواشکی، اتفاق‌هایی که در خانواده رخ می‌دهد و باعث طلاق می‌شود و… که خودش یک واحد پایه برای تحلیل و ارزیابی مسائل جنسی در ایران است.از این سری مشکلات روزانه هم در سایت ها وهم در صفحات حوادث روزنامه ها به وفور می بینیم.
نکته مهم در این خصوص ، ابراز وجود و تخلیه روانی است. ما  به بلوغ کامل برای استفاده  در این حوزه نرسیده ایم و این را نوعی تخلیه روحی و روانی می‌دانیم. این نوع فضای مجازی و این نوع فرصت‌ها در کشورهای دیگر زودتر از ما شناسایی شده و استفاده می‌شود. مسأله بعدی این است که یک جور احساس لذت می‌کنیم. تفاوت بین لذت و نیاز را نمی دانیم. وقتی حرف نامربوطی را در جایی می‌زنیم و انتشار می دهیم، این حرف نامربوط وقتی مورد استقبال قرار می‌گیرد، لذت ما بیشتر می‌شود.ما همیشه از این نکته غافل بوده ایم که بیشترین کاربران کسانی‌ هستند  که در سنین نوجوانی و جوانی و سن بلوغ هستند و مسائل جنسی برایشان بیشتر از سایر سنین مهم است. عموماً ما اتفاقات مربوط به امور جنسی را از مجاری غیررسمی می‌گیریم، رسمی‌اش مدرسه و رسانه و خانه است. ما در این مجاری اطلاعات درست نمی‌گیریم، طبیعتا جایش را مجاری غیررسمی می‌گیرد. پس باید واقعا به این نکته توجه ویژه کنیم.
در مجموع به نظر می رسد در کنار اقدامات سخت افزاری برای شناسایی ربات ها ،کانل ها و گروه های فعال در زمینه تولید محتوای مستهجن، آگاه سازی سریع و بی تعارف مردم و به ویژه خانواده ها و فعالان حوزه آموزش و پرورش موثرترین راهکار برای حل بنیادین این معضل باشد. باید برای برخی از افراد تابو را بشکنیم و توجیه کنیم که مشکل کجاست؟ارتقاء سواد رسانه ای این دو نهاد، در قالب (توانمندسازی پیشگیرانه) می تواند گروه های هدفی که بیشترین میزان آسیب پذیری را دارند یعنی کودکان، دانش آموزان و نوجوانان و تا حدی جوانان را تا مقدار زیادی از خطرات تنش زا و بحران آفرین ربات های مستهجن مصون بدارد. در نظر گرفتن شرایط سنی و ویژگی های شخصیتی فرزندان از جانب خانواده ها باعث می شود تا ارائه ابزارهای ارتباطی از جانب آنان با درایت بیشتری صورت بگیرد و خسارات آن هم کمتر شود.

نکته بعد نظارت بر محتوای شبکه های ارتباطی مجازی و فیلتر محتوای نامطلوب این نرم افزارها در بسیار ی از کشورهای توسعه یافته رواج دارد و مردم هم پذیرفته اند که برای فرزندانشان این گونه بهتر است چراکه ناهنجاری های اخلاقی این عرصه امنیت روانی جامعه را به شدت تحت تاثیر خود قرار می دهد.

شک نکنید این ابزار هم مانند دیگر ابزارها عمری دارد و نوعی دیگر جایگزین خواهد شد . پس بیاییم حداقل از کرمان خودمان آغاز کنیم و با درست استفاده کردن و آموزش و ارتقا سواد رسانه ای در جامعه خودمان از تهدیدات این ابزار دور شده و نهایت استفاده را از جنبه مثبت آن ببریم.

در نهایت زمانی که ما تهدیدات تلگرام را به خوبی شناختیم و یا آموزش دادیم باید از نرم افزار جایگیزین استفاده کنیم که نه تنها از امکانات تلگرام برخوردار باشد بلکه کاملا بویم و امن هم باشد. نرم افزار پیام رسان و تماس رایگان salam که توسط گروهی از برنامه نویسان ایرانی  و دانشگاهی تولید شده است و با پشتیبانی از سرورهای قدرتمند خود امکان رقابت با نمونه های مشابه خارجی همچون تلگرام , واتس اپ و .. را دارا می باشد. ضمنا این نرم افزار نه تنها از امکانات خیلی ویژه برخوردار است بلکه از قابلیت های اینستاگرام نیز برخوردار است. پس به نظر می رسد که بهترین و امن ترین جایگزین برای بچه های ایرانی و کرمانی همین نرم افزار سلام است.

مرتضی کارآموزیان- کارشناس  ارشد حوزه رسانه و فضای مجازی

انتهای پیام/س