به گزارش “دانشجوآزاد” آسیب در زندگی را می توان اینگونه تعریف کرد: به مورد یا مواردی که به زندگی عادی فرد لطمه وارد کند و ریتم زندگی او را به مخاطره بیاندازد، آسیب گفته می شود که البته افراد در دوره های مختلف تحصیلی، بخصوص در خوابگاه های دانشجویی، ممکن است با آسیب های متفاوتی دست و پنجه نرم کنند. وقتی تعریف آسیب‌های خوابگاه های دانشجویی به میان می آید یعنی شرایط و محلی که دانشجو در آن درس می‌خواند طوری باشد که به دانشجو آسیب می رساند و او را از شرایط مطلوب خود باز می دارد که این آسیب ها می تواند اخلاقی، اجتماعی و یا فرهنگی باشد.

با توجه به تنوع تربیت ها و رفتارها و تعدد فرهنگ ها در خوابگاه های دانشجویی، مجموعه ای از تضادهای فرهنگی در خوابگاه های کشور به وجود می آید. متاسفانه در این میان بعضی از جوانان به خاطر وجود ناهنجاری رفتاری و الگوپذیری از دوستان و هم اتاقی هایشان به مسیرهای غلط کشیده می شوند.

از جمله آسیب هایی که در خوابگاه های دانشجویی می تواند وجود داشته باشد، نبود امکانات تفریحی و رفاهی مناسب که خود باعث تخلیه نشدن انرژی جوانان می شود و اگر هم اتاقی نابابی داشته باشند به ناهنجاری های رفتاری مثل اعتیاد، مصرف مشروبات الکلی و روابط جنسی غیر متعارف کشیده می شوند. الگو پذیری از ناهنجاری های توسط دانشجویان در محیط های خوابگاهی ممکن است منجر به مخاطرات رفتاری جبران ناپذیری در آنها شود. متاسفانه این روزها قلیان و سیگار دروازه های ورود به ناهنجاری رفتاری در خوابگاه ها هستند و انحراف ذهنی دانشجویان گسترش روابط جنسی خارج از چارچوب های اخلاقی مهم ترین آسیب جنسی محسوب می شود.

مصرف مواد مخدر و اقدام به خودکشی در خوابگاه های دانشجویی رو به ازدیاد است . به این ترتیب می توان گفت فضای محدود خوابگاه های دانشجویی و کمبود امکانات مناسب در این اماکن، علاوه بر سلب آرامش و تفکر از دانشجو، او را به عنوان قشر مؤثر در تحولات و حیات کشور، به سوی رفتارهای حاشیه ای و ناهنجار سوق می دهد .

با توجه به تصویب سیاست های فرهنگی- اجتماعی بهینه سازی وضعیت خوابگاه های دانشجویی در شورای عالی انقلاب فرهنگی که شامل پنج مؤلفه: برنامه های فرهنگی – اجتماعی، مدیریت و نظارت، اقتصاد، خدمات و رفاه و توسعه خوابگاه ها می شود. ایجاد هماهنگی و همکاری دستگاه های مسئول در امر سیاستگذاری، برنامه ریزی امور اجرایی و نظارتی به منظور توسعه و بهبود وضعیت خوابگاه های دانشجویی، احیا، حفظ و ترویج فرهنگ اسلامی در محیط های خوابگاهی با استفاده از روش های کارآمد نظارتی و مدیریتی، باید از اهداف این سیاست ها باشد .

طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص بهینه سازی وضعت خوابگاه های دختران این سیاست ها با هدف احیا، حفظ و ترویج فرهنگ اسلامی در محیط های خوابگاهی و ایجاد زمینه های مساعد برای ارتقای سطح آگاهی ها و توانمندسازی دانشجویان دختر در محیط خوابگاه ها و فراهم کردن شرایط و تسهیلات مناسب اقتصادی و رفاهی لازم در خوابگاه ها تدوین شده است .

از جمله اقداماتی را که مسئولین و متولیان فرهنگی دانشگاه ها در خصوص کاهش آسیب های خوابگاه های دانشجویی می توانند انجام بدهند به شرح زیر می باشد:

۱-      پذیرش دانشجو در شهر خود یکی از راهکار مقابله با آسیب های روز افزون خوابگاه هاست، اگر هر دانشجو در شهر و محل سکونتش درس بخواند میزان آسیب های اجتماعی جوانان با کنترل خانواده کاهش می یابد. با بومی ساختن دانشجویان معضلات کاهش می یابد و باید اساتید مجرب به دانشگاه های شهرستان ها نیز بروند تا اختلاف سطح علمی دانشگاه ها تقریبا برابر شود.

۲-     گسترش ازدواج های دانشجویی و فراهم آوردن زمینه ای برای سامان گرفتن دانشجویان

۳-     فراهم آوردن امکانات ورزشی و پر کردن مفید وقت دانشجویان توسط مسئولان دانشگاه و متولیان فرهنگی

۴-     اولین مساله ای که دانشجویان با زندگی در خوابگاه آن را تجربه می کنند، احساس تنهایی و غربت است. این حس زمانی تشدید می شود که فرد تا زمان دانشجو شدن، هرگز از خانواده خود جدا نشده است. و از آنجایی که ممکن است همین حس تنهایی، دانشجو را به کام آسیب هایی بکشاند، وظیفه دانشگاهیان است که با ارائه کلاس ها و جلسات آموزش ـ تفریحی و مشاوره ای در خوابگاه ها، وقت دانشجویان را به طرز مفیدتری پر کنند.

۵-     تقویت بنیه اعتقادی با برگزاری برنامه های فرهنگی مفید و جذاب مانند مسابقات قرآن و کتابخوانی، اعتکاف علمی، مسابقات علمی و ورزشی خوابگاه ها، برگزاری برنامه های مذهبی بنا به مناسبت ها و برپایی نماز جماعت در خوابگاه ها.

مسئولان دانشگاه ها و خوابگاه ها و متولیان فرهنگی باید پیش از آنکه مشکل و آسیب جدی برای دانشجوی خوابگاهی پیش آید، قدمی بردارند و با برنامه ریزی و ارائه برنامه های مفید و جذاب دانشجوی، بویژه برای دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می کنند، در کاهش آسیب های و مشکلات آنها مبادرت ورزند. چرا که اگر این موضوع مورد غفلت قرار گیرد، هزینه های بیشتری را باید در آینده پرداخت کرد.

نویسنده: محسن عسکرزاده مدرس دانشگاه