به گزارش “دانشجوآزاد” به نقل از خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ از زمان پهلوی دوم تا کنون تشکل‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها، همواره مرجع اثر بوده‌اند و با فعالیت‌های گوناگون، بخش‌هایی از دانشجویان را با خود همراه کرده‌اند. میزان این اثرگذاری در بازه‌های زمانیِ متفاوت یکسان نبوده و کم و زیاد شدن دایره‌ی اثر جنبش دانشجویی، پیرو متغیرهای پر شماریست که شرح آن گزارشی جداگانه می‌طلبد. لکن آنچه که در این میان ثابت بوده، اصل اثرگذاری دانشجویان تشکیلاتی بر دانشگاه و به تبع آن در جامعه است.
اختاپوس احزاب به دنبال دست اندازی به تشکل‌های دانشجویی
اثربخشی دائمی و البته گریزناپذیر تشکل‌های دانشجویی در دوره‌های مختلف سیاسی، موجب نگاه‌های دست اندازانه جریان‌های خارج از دانشگاه به این تشکل‌ها شده است و این جریان‌ها در طول زمان به دنبال همراه کردن تشکل‌های دانشجویی با خود بوده اند. در این بین جریانات و احزاب سیاسی خارج از دانشگاه، بیش از بقیه جریانات، به دنبال استفاده ابزاری از دانشجویان، برای دستیابی به منافع و مطامع خود هستند.
این نگاه ابزاری جریانات سیاسی به دانشجویان به قدری خطرساز است که رهبر انقلاب در وصف این ویژگی تمامیت خواهانه احزاب سیاسی، آنها را به اختاپوس‌هایی تشبیه میکنند که آثار بسیار مخربی برای دانشجویان دارند. ایشان در این رابطه و در دیدار با دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۳۷۸ گفتند: « اختاپوس خطرناک احزاب و گروه‌های مختلف به سراغتان نیاید و شما را به دام نیندازد. از آن مجموعه آزاداندیش، اغلبِ خصوصیات مثبت را خواهند گرفت که اگر این شد، آن وقت انسان در خدمت دشمنان انقلاب قرار می‌گیرد و چیز خطرناکی می‌شود و زندگی و سرمایه و آینده انسان حقیقتاً به باد می‌رود و انسان دچار حسرت می‌گردد»
در طول تاریخ پس از انقلاب نیز، مثال‌های متعددی از گرفتار شدن تشکل‌های دانشجویی در دامان هدایت جریانات بیرونی دانشگاه‌ها وجود دارد که عمدتا به سوء استفاده از این تشکل‌ها ختم شده است. وقایع سال‌های ۷۸ و ۸۸ خود بزرگترین مصداق انحراف برخی شاخه‌های جنبش دانشجویی در طی مسیر استقلال از جریانات سیاسی است. مطالعه سیر فعالیت‌های امثال حشمت الله طبرزدی و احمد باطبی و نقش آنها در هدایت جنبش دانشجویی در اواخر دهه ۷۰، جزو شاخص‌ترین تجربه‌های حبس جریانات دانشجویی در زندان جناح‌های سیاسی خارج از دانشگاه است.
تشکل‌های یکبار مصرف، راهی برای فعالیت سیاسی دولت
با شروع دولت یازدهم در سال ۹۲ نیز، فعالیت‌های فراوانی از سوی برخی مقامات دولتی برای راه اندازی اتحادیه‌های دانشجویی نزدیک به دولت تدبیر و امید آغاز شد. تلاشی که اعتراضات گسترده‌ی اتحادیه‌های دانشجویی فعال کشور را به همراه داشت و این اتحادیه‌ها تاسیس اتحادیه‌ای نو را سناریوی نانوشته وزارت علوم دولت یازدهم برای صف آرایی در برابر سایر اتحادیه‌ها تعبیر می‌کردند.
این اعتراضات دانشجویی به تاسیس اتحادیه نزدیک به دولت عمق بسیار بیشتری یافت تا آنجا که دانشجویان در دیدار با رهبر معظم انقلاب در مرداد سال ۹۴ از این روند گلایه کردند و رهبری نیز طی اظهاراتی ضمن انتقاد از نگاه ابزاری به دانشجو عنوان کردند: «تشکّل‌هایی هم هستند که مثل ظرف‌های یکبار مصرف، فقط برای انتخابات به‌وجود می‌آیند؛ مصرفش فقط انتخابات است. بعضی از تشکّل‌ها این‌جوری هستند؛ تشکّل را درست میکنند، خجالت هم نمی‌کشند بعضی‌ها، می‌گویند هم که این تشکّل را درست کردیم برای اینکه در انتخاباتِ فلان‌جا به‌دردمان بخورد. خب بابا! اینکه اهانت به دانشجو است؛ نگاه ابزاری به دانشجو، آن هم دانشجوی نخبه‌ای که حالا در یک تشکّل بنا است گرد بیاید، این اهانت به او است. مگر انتخابات چقدر قیمت دارد که انسان به‌خاطر آن، دانشجو را تحقیر کند؛ آن هم دانشجوی نخبه را. این تشکّل‌ها را بنده اعتقادی ندارم و معتقد نیستم که اینها به نفع کشورند یا می‌توانند مفید باشند برای کشور؛ [تشکیل] آنها را توصیه نمی‌کنیم، لکن تشکّل‌هایی که واقعاً اسلامی‌اند، علاقه‌مندند و در خدمت انقلاب و اسلام و آینده‌ی کشورند، می‌توانند خیلی مفید باشند.»
بسط مفهوم تشکل یکبارمصرف از سوی رهبر انقلاب نشان از اهمیت فراوان این مسئله در دانشگاه‌ها دارد. به عبارت دیگر زیر سوال رفتن استقلال جنبش دانشجویی از جریانات سیاسی، برابر با تیر خلاصی بر پیکره نیمه جان و افول یافته تشکل‌های دانشجویی دهه ۹۰ است و نهادینه شدن این تشکل‌ها در محیط‌های آموزش عالی به احتمال زیاد تکرار حوادث سال‌های ۷۸ و ۸۸ را در دانشگاه به دنبال خواهد داشت.
«تادا» و پنهان شدن پشت اسم اسلامی
بنظر می‌رسد که تاسیس اتحادیه دانشجویی برای دولت یازدهم و دوازدهم تا آنجا دارای اهمیت است که در جریان مسائل مربوط به تاسیس “اتحادیه دانشجویی تادا” متوسل به انجام عمل غیر قانونی برای صدور مجوز تاسیس این اتحادیه شده است.(گزارشی در این خصوص را اینجا بخوانید)
اگرچه شکل گیری تشکل های دانشجویی با نگاه های متفاوت سیاسی امری مهم در جهت تضارب آرا است و راهی جهت فراگیر شدن جریان آزاد اندیشی با الگوی مد نظر رهبر انقلاب، خواهد بود. اما نکته اصلی در خصوص ایجاد، تشکل های جدید که مخالفت تشکل های دانشجویی اسلامی را در پی داشته است، پنهان شدن مخالفان در پشت اسم اسلامی بودن تشکل هاست. هنوز برای بسیاری از فعالان دانشجویی این سوال بدون پاسخ باقی مانده است که در دهه ۷۰ و ۸۰ چرا در تشکل هایی تحت عنوان انجمن اسلامی، مارکسیست ها و لیبرال ها و طرفداران آمریکا، مشغول به فعالیت بودند؟
بسیاری از کسانی که فضای دانشگاه و جنبش دانشجویی را رصد میکنند معتقدند که صدور غیر قانونی مجوز تادا به منزله عملی است که از آن در راستای چراغ سبز فرهادی برای ماندن در سمت وزارت علوم دولت دوازدهم تعبیر می‌گردد. چرا که در سال گذشته نامه ای منتسب به ۹۲ تشکل خواهان مجوز تاسیس اتحادیه منتشر شد که علنا روحانی را تهدید به سلب حمایت در انتخابات ریاست جمهوری کرده بودند.(اینجا بخوانید)
در واقع مجوز تاسیس تادا را می‌توان جایزه این تشکل‌های دولتی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری دانست.
