به گزارش دانشجو آزاد:  میلاد قیاس‌پور- روایت وقایع تاریخی، به‌ویژه رخدادهایی که با هویت، امنیت و مقاومت ملت‌ها گره خورده‌اند، همواره در شکل‌دهی به حافظه جمعی و انتقال تجربه به نسل‌های آینده نقش اساسی داشته است. دفاع مقدس ۱۲روزه، به‌عنوان یکی از نمونه‌های کم‌نظیر از ایستادگی و هوشیاری نیروهای مقاومت، صرفاً یک نبرد نظامی نبود؛ بلکه عرصه‌ای بود که جنگ روایت‌ها در آن به همان اندازه اهمیت داشت. در جهان امروز، «رسانه» و «هوش مصنوعی» دو بازوی قدرتمند روایت‌سازی هستند که می‌توانند چهره‌ای دقیق، انسانی و ماندگار از این دفاع را بازتاب دهند؛ به‌شرط آنکه با دانش، اخلاق و دقت تاریخی همراه شوند.

۱. رسانه؛ جبهه موازی در میدان مقاومت

در دوران معاصر، میدان نبرد تنها به سنگر و خاکریز محدود نمی‌شود. رسانه، از تلویزیون و رادیو گرفته تا شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های چندرسانه‌ای، شکل‌دهنده ادراک عمومی از واقعیت است. در جریان دفاع مقدس ۱۲روزه نیز رسانه می‌تواند سه نقش اصلی ایفا کند:

۱-۱ ثبت لحظه‌به‌لحظه واقعیت

رسانه‌های خبری و تولیدکنندگان محتوای میدانی، با ثبت وقایع، گفتگو با رزمندگان، گزارش‌های تصویری و روایت‌های انسانی، به جلوگیری از تحریف و ساخت روایت‌های دروغین کمک می‌کنند. هر تصویری که ضبط شود و هر گزارشی که ثبت گردد، سندی تاریخی برای نسل‌های آینده است.

۱-۲ حفظ روحیه ملی و تقویت امید

رسانه نقش مهمی در ایجاد احساس همبستگی دارد. انتشار داستان‌های قهرمانی، تبیین ابعاد انسانی مقاومت، نمایش تلاش‌های نیروهای امدادی، و ارائه گزارش‌های واقعی از صبر و پایداری مردم، موجب حفظ روحیه جامعه می‌شود. تجربه نشان داده است که جنگ روایت‌ها گاهی از جنگ نظامی نیز تعیین‌کننده‌تر است.

۱-۳ مقابله با جنگ روانی

در دوران شبکه‌های اجتماعی، اخبار جعلی، عملیات روانی و تحریف واقعیت‌ها به سرعت گسترش می‌یابد. رسانه‌های حرفه‌ای می‌توانند با استناد به منابع معتبر و تحلیل دقیق، در برابر موج اطلاعات نادرست ایستادگی کنند. روایت صحیح، شفاف و مبتنی بر سند، بهترین ابزار خنثی‌سازی پروپاگانداست.

۲. تحول روایت دفاع با ابزارهای هوش مصنوعی

هوش مصنوعی امروز توانسته مرزهای سنتی در تولید، تحلیل و بازسازی وقایع تاریخی را جابه‌جا کند. در روایت دفاع مقدس ۱۲روزه نیز AI می‌تواند ابزاری کلیدی برای تعمیق فهم و انتقال بهتر تجربه باشد.

۲-۱ بازسازی سه‌بعدی صحنه‌ها و عملیات‌ها

به کمک مدل‌های ژنراتیو و فناوری‌های بازسازی سه‌بعدی، می‌توان کابردهای آموزشی و مستندگونه جدیدی خلق کرد. بازسازی صحنه‌های واقعی نبرد، مسیر حرکت یگان‌ها، موقعیت‌های اضطراری یا لحظات حساس، می‌تواند به پژوهشگران نظامی، دانشجویان و حتی نسل جوان کمک کند تا «آنچه رخ داده» را نه‌فقط بخوانند، بلکه با چشم ببینند و با ذهن درک کنند.

۲-۲ تحلیل حجم عظیم داده‌های میدانی

در نبردهای کوتاه‌مدت اما پرشدت، داده‌های زیادی تولید می‌شود: تصاویر پهپادی، گزارش‌های صوتی، پیام‌ها، داده‌های مکانی، و اسناد عملیاتی. هوش مصنوعی با سرعت و دقتی بسیار بالاتر از انسان قادر است این داده‌ها را تحلیل و الگوهای مهم را استخراج کند. این تحلیل‌ها می‌تواند هم در تولید محتوای دقیق رسانه‌ای و هم در ثبت تاریخی وقایع مؤثر باشد.

۲-۳ تبدیل روایت‌های شفاهی به منابع مکتوب

بسیاری از رزمندگان خاطرات شفاهی دارند که ثبت آن‌ها نیازمند زمان و دقت است. مدل‌های پردازش زبان طبیعی امکان تبدیل و ساختاربندی گفتار را فراهم کرده‌اند. به این ترتیب، خاطرات پراکنده و شفاهی می‌توانند به اسناد مکتوب، قابل جست‌وجو و قابل استناد تبدیل شوند.

۲-۴ مستندنگاری هوشمند

هوش مصنوعی قادر است با ترکیب چند منبع مختلف—متن، صوت، تصویر، گزارش رسمی—خط زمانی دقیقی از وقایع ایجاد کند. در چنین شرایطی، مستندی که ساخته می‌شود نه بر اساس برداشت شخصی، بلکه بر مبنای همگرایی چند منبع و تحلیل داده‌محور است.

۳. اخلاق در روایت‌سازی؛ ضرورت بزرگ عصر هوش مصنوعی

گرچه ابزارهای رسانه و AI قدرت عظیمی در روایت دفاع مقدس ۱۲روزه دارند، اما بدون رعایت اصول اخلاقی ممکن است به تحریف واقعیت منجر شوند. روایت دفاع، که به خون، ایمان و فداکاری انسان‌ها گره خورده، باید با چهار اصل بنیادین حفظ شود:

۳-۱ وفاداری به حقیقت

هدف رسانه و هوش مصنوعی باید انتقال واقعیت باشد، نه ایجاد تصویر اغراق‌آمیز یا ساختگی. واقعیت دفاع مقدس خود آن‌قدر اقتدار و عظمت دارد که نیاز به بزرگ‌نمایی ندارد.

۳-۲ احترام به کرامت رزمندگان و خانواده‌ها

روایت‌های تصویری و صوتی باید با رعایت کرامت انسانی منتشر شوند. استفاده از تصاویر آسیب‌زا یا احساسی بدون ضرورت اخلاقی قابل قبول نیست.

۳-۳ شفافیت در تولید محتوای AI

هنگامی که یک تصویر یا ویدئو بازسازی‌شده با هوش مصنوعی منتشر می‌شود، باید مشخص گردد که بازسازی است نه سند اصلی. در غیر این صورت، امکان برداشت‌های نادرست تاریخی وجود دارد.

۳-۴ مقابله با سوءاستفاده از تکنولوژی

در کنار تولید روایت‌های صحیح، باید مراقب استفاده دشمن از همین فناوری نیز بود. همان‌طور که AI می‌تواند واقعیت را به‌زیبایی بازتاب دهد، می‌تواند برای ساخت روایت‌های کاملاً جعلی نیز به‌کار رود. آگاهی‌بخشی و سواد رسانه‌ای برای عموم جامعه، سپر اصلی در برابر این خطر است.

۴. روایت‌سازی نوین و مسئولیت نسل امروز

دفاع مقدس ۱۲روزه صرفاً یک واقعه نظامی نیست؛ نمادی از غیرت، ایمان، هوشمندی و مقاومت مردم است. نسل امروز که در عصر رسانه‌های دیجیتال و هوش مصنوعی زندگی می‌کند، دو مسئولیت مهم بر دوش دارد:

۴-۱ روایت دقیق برای نسل‌های آینده

نسل امروز باید به کمک ابزارهای نوین، تصویر درست و کامل این حماسه را به آیندگان منتقل کند. هر گزارش دقیق، هر ویدئوی مستند، هر بازسازی هوشمندانه و هر خاطره ضبط‌شده، سرمایه‌ای برای حافظه تاریخی کشور است.

۴-۲ ایجاد گفتمان مقاومت در فضای رسانه‌ای

رسانه امروز فقط خبر منتشر نمی‌کند؛ فرهنگ می‌سازد. پرداختن به مفاهیم ایثار، شجاعت، مسئولیت‌پذیری و دفاع از وطن در قالب‌های جدید رسانه‌ای—سریال دیجیتال، موشن‌گرافی، پادکست، انیمیشن، مستند کوتاه و حتی روایت‌های تعاملی—می‌تواند نسل جوان را با ارزش‌های دفاع آشنا کند.

۵. نتیجه‌گیری

رسانه و هوش مصنوعی امروز زمینه‌ای فراهم کرده‌اند که روایت دفاع مقدس ۱۲روزه با دقت، جذابیت و عمق بیشتری به جامعه منتقل شود. رسانه به‌عنوان چشم و گوش جامعه، و هوش مصنوعی به‌عنوان مغز تحلیلگر، در کنار هم می‌توانند تصویری روشن، درست و ماندگار از این نبرد ارائه کنند. این روایت نه تنها برای ثبت تاریخی ضروری است، بلکه برای تقویت هویت ملی و حفظ روحیه مقاومت در نسل‌های آینده اهمیت حیاتی دارد. دفاع مقدس ۱۲روزه یک تجربه پرافتخار است؛ روایتی که اگر درست گفته شود، می‌تواند چراغ راه سال‌های آینده باشد.

انتهای پیام/