برای بعضی‌ گذشتن از سد آزمون دکتری، سخت‌تر از خود آن است؛ کابوسی است که گاهی از همان ترم‌های نخست کارشناسی‌ارشد گریبان آنها را می‌گیرد؛ عده‌ای را به کل از آزمودن بخت خویش برای راه‌یابی به دوره دکترا نا امید می‌کند و گروهی دیگر را سخت به تکاپو می‌اندازد که پایه‌های زبان خود را قوی کنند.

چند سالی است که داوطلبان کسب عنوان دکترا، باید پیش از شرکت در آزمون اصلی، در یکی از آزمون‌های زبان ملی یا بین‌المللی پذیرفته شوند. اینکه باید سراغ چه آزمونی بروند، به رشته و دانشگاه هدف آنها بستگی دارد. اما بسیاری از داوطلبان بدون توجه به این نکته وقت، انرژی و سرمایه زیادی را صرف آمادگی برای پذیرش در آزمون‌های بین‌المللی همانند تافل و آیلتس می‌کنند؛ غافل از آنکه اگر هدف آنها تنها دانشگاه‌های داخل کشور باشد می‌توانند با وقت و هزینه کمتر در یکی از آزمون‌های ملی زبان پذیرفته شوند.

یکی از این آزمون‌ها، آیلتس است که به طور مشترک توسط سه سازمان بین‌المللی که سال‌هاست در امر آموزش زبان انگلیسی فعالیت می‌کنند برگزار می‌شود.

بیش از ۶۰۰۰ موسسه آموزشی، دولتی و سازمان‌های حرفه‌ای در ۱۲۰ کشور جهان این مدرک را به عنوان معتبرترین نشاندهنده سطح زبان انگلیسی به رسمیت می‌شناسند. اکنون این مدرک در موارد آموزشی، مهاجرت و تهیه مدارک کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما آزمون‌های دیگری نیز وجود دارد که سطوح زبان انگلیسی برای دانشجویان بالابرده و در نوع خود تقویت و بهینه می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید مهم‌ترین آزمون‌های ملی زبان که در ایران برگزار می‌شوند و کاربرد هر یک از آنها چیست، ادامه مطلب را بخوانید:

آزمون IELTS
امتحان در دو نوع مختلف آکادمیک و جنرال ترینیگ برگزار می‌شود. امتحان آکادمیک توانایی انگلیسی داوطلبانی را می‌سنجد که قصد دارند تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی به بالا در یک دانشگاه انگلیسی زبان ادامه دهند. یکی از مهمترین شرط‌های پذیرفته‌شدن در این دانشگاه‌ها فراهم آوردن سطحی قابل قبول از نمره این امتحان می‌باشد.

نوع جنرال ترینینگ آزمون آیلتس معلومات داوطلبان را در سطحی وسیعتر و در بستری علمی – اجتماعی می‌سنجد. آزمون جنرال‌ترینینگ برای کسانی مناسب است که قصد دارند تحصیلات پیش‌دانشگاهی خود را در کشوری انگلیسی زبان به ‌پایان برسانند و یا به‌منظور گذراندن دوره‌های کوتا‌ه‌مدت کاری و یا دست‌یافتن به‌فرصت‌های شغلی قصد سفر به این کشور‌ها را دارند. به‌علاوه کارنامه این امتحان از جمله مدارکی است که در جریان بررسی پرونده‌های مهاجرت کشورهای استرالیا، نیوزلند و کانادا از متقاضیان طلب می‌شود.

در امتحان آیلتس توانایی‌های شنیدن، خواندن، نوشتن، و صحبت‌کردن در چهار قسمت جداگانه سنجیده می‌شود. در حالیکه توانایی شنیداری و صحبت‌کردن داوطلبان امتحان آکادمیک و جنرال‌ترینیگ به‌ روش کاملاً ‌مشابهی صورت می‌گیرد، هر یک از این دو گروه، سوالات جداگانه‌ای در قسمت‌های خواندن و نوشتن دریافت می‌کنند. مسئولیت انتخاب نوع امتحان بر عهده متقاضی بوده و شرکت‌کنندگان باید هنگام ثبت‌نام خود نوع امتحان مورد نظر را در فرم ثبت‌نام قید کنند.

سه بخش اول هر امتحان در یک روز برگزار می‌شود، اما بخش مصاحبه‌ ممکن است در طول یک‌هفته بعد و یا یک هفته قبل از امتحان برگزار شود. داوطلبانی که از شهر‌های دیگر برای برگزاری امتحان به تهران می‌آیند در اولویت قرار خواهند داشت. این دسته از داوطلبان برای استفاده از اولویت در‌نظر گرفته‌شده باید هنگام ثبت‌نام نام خود را در لیستی جداگانه به‌ثبت برسانند و مسئول ثبت نام را در جریان بگذارند.

آزمون IELTS، به نوعی طراحی شده که قادر است میزان معلومات داوطلبان در سطوح مختلف از زبان انگلیسی را سنجیده و با توجه به استاندارد IELTS طبقه‌بندی کند. شرکت‌کنندگان در این آزمون به طیف متنوعی از سوالات بسیار ساده تا بسیار مشکل پاسخ می‌دهند و در پایان با توجه به نمره‌ای که از هر‌یک از چهار‌بخش مختلف دریافت‌کرده‌اند سطحی مابین نا‌آشنای کامل به زبان انگلیسی، با نمره صفر، تا سطح آشنای کامل به زبان انگلیسی، با نمره ۹، طبقه‌بندی می‌شود.

نتایج امتحان ۲ هفته پس از پایان یافتن آخرین مصاحبه برگزار خواهد شد. نتایج باید شخصاً توسط متقاضی دریافت گردد و مسئولان دفتر امتحان اجازه ندارند تا از طریق تلفن،‌فکس، یا پست الکترونیکی نتایج را به اطلاع داوطلبان برسانند.

به عنوان یک قانون عمومی نتایج امتحان تا دو سال پس از برگزاری امتحان اعتبار دارند. در صورتیکه بتوان اثبات کرد که داوطلب پس از برگزاری امتحان در حفظ معلومات خود و بهتر کردن دانشش در زبان‌ انگلیسی کوشا بوده، می‌توان از کارنامه امتحان حتی بیش از این مهلت دوساله نیز استفاده کرد.

آزمون TOEFL
تافل به انگلیسی مخفف عبارت Test of English as a Foreign Language می­باشد , نام آزمونی است که میزان توانایی شما را در زمینه برقراری ارتباط به زبان انگلیسی در سطح دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی می‌سنجد. این آزمون توسط موسسه ای‌تی‌اس ETS در سه نوع کاغذی، کامپیوتری و اینترنتی برگزار می‌شود و در بیش از شش هزار موسسه از بیش از یکصدو سی کشور جهان مورد پذیرش قرار می‌گیرد. تافل اولین بار در سال ۱۹۶۴ برگزار شد و پس از آن تا کنون نزدیک به ۲۰ میلیون نفر در این آزمون شرکت کرده‌اند .

مدرک تافل تنها دو سال اعتبار دارد.

آزمون کاغذی Pbt
همانطور که از نام این آزمون مشخص است، داوطلبان برای شرکت در این آزمون باید به سوالات موجود در دفترچه آزمون پاسخ دهند. این آزمون جای خود را رفته رفته به آزمون اینترنتی داده‌است و در واقع در آینده‌ای نه چندان دور کاملا منسوخ خواهد شد. در آزمون کاغذی سه مهارت زبان آموز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد:

مهارت شنیداری (Listening Comprehension)
ساختار زبان (Structure and Language)
مهارت خواندن (Reading Comprehension)

علاوه بر سه مهارت فوق یک قسمت برای مهارت نوشتن هم وجود دارد که در یک فرصت ۳۰ دقیقه‌ای بایستی داوطلب بتواند در مورد موضوع مشخصی بنویسد. نمرات بدست آمده از هر قسمت بعد از تغییر مقیاس یافتن با هم جمع شده و نمره کل داوطلب را مشخص می‌کند. این نمره می‌تواند بین ۳۱۰ تا ۶۷۷ تغییر کند. بنابراین هیچ نمره مشخصی برای قبولی یا رد شدن در این آزمون وجود ندارد و همه شرکت کنندگان در این آزمون نمره آزمون را دریافت خواهند کرد. نمره مورد نیاز داوطلب بستگی به محلی دارد که داوطلب می‌خواهد نمره آزمون تافلش به آنجا ارسال شود. معمولا برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور نمره بالاتر از ۵۵۰ مورد نیاز است.

آزمون اینترنتی Ibt
این آزمون در اواخر ۲۰۰۵ معرفی شد و به میزان قابل توجهی جایگزین دو نوع دیگر «مبتنی بر کامپیوتر» و «مبتنی بر دفترچه» گردید. این آزمون ابتدا در کشورهای آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان و ایتالیا برگزار گردید و از سال ۲۰۰۶ به کشورهای دیگر نیز بتدریج راه یافت. در این نوع آزمون شرکت کنندگان بایستی در تاریخهای مشخص شده در محل حوزه آزمون حضور پیدا کرده و از طریق اینترنت آزمون را برگزار کنند. اعتبار مدرک این آزمون با مدارک امتحانات تافل قدیمی یکسان است ولی این آزمون دارای تفاوتهایی می‌باشد که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برخلاف تافل قدیمی که بیشتر تاکید بر روی گرامر بود، این آزمون تمامی مهارتهای زبانی را پوشش می‌دهد.

فاصله زمانی بین شرکت در آزمون و دریافت نتیجه بر روی اینترنت حدود دو هفته می‌باشد.

این آزمون هر ماه چند بار برگزار شده و داوطلبان آزادی عمل بیشتری در انتخاب تاریخ آزمون دارند.

این آزمون ۴ ساعته بوده و دارای ۴ بخش است. هر بخش ممکن است یک یا حتی چندمهارت را مورد آزمایش قرار دهد. یادداشت برداری در این روش بر خلاف روش مبتنی بر دفترچه مجاز است. این آزمون نمی‌تواند بیشتر از یک بار در هفته برگزار شود. البته باید دقت کرد که ممکن است یک یا چند بخش به صورت طولانی ارائه شوند. در این صورت مشخص نیست کدام بخش از سوالها واقعا تصحیح شده و جزو نمره در نظر گرفته می‌شوند. انتخاب سوالات تقریبا به صورت تصادفی است.

۱- مهارت خواندن (Reading Comprehension)
این قسمت دارای ۳ الی ۵ متن بلند و سوالاتی در مورد این متنها است. موضوع متن‌ها آکادمیک بوده و معمولا در کتابهای دانشگاهی یافت می‌شوند. سوالات عمدتا در مورد موضوع اصلی متن، جزئیات، برداشت‌ها، نحوهٔ دیگر بیان جملات، جایگذاری جملات، واژه‌های مترادف می‌باشد. در آزمون ibt دانشجو باید مهارت‌هایی نظیر خلاصه برداری، برداشت سریع ایده‌های اصلی و جدولبندی را دارا باشد. به طور کلی نیازی به اطلاعات قبلی در مورد متن نیست اما اطلاعات قبلی می‌تواند کمک کننده باشد

۲- مهارت شنیداری (Listening Comprehension)
این بخش شامل شش متن می‌باشد؛ دو مکالمهٔ دانشجویی و چهار متن نیز شبیه سازی کلاس درس دانشگاهی و مباحثات است.

۳- مهارت گفتاری (Speaking Comprehension)
این بخش مجموعا شامل شش قسمت است؛ دو قسمت مستقل که در هرکدام از آنها یک سوال دربارهٔ زندگی آکادمیک مطرح می‌شود و دانشجو باید در مورد آن صحبت کند. چهار قسمت هم به صورت مجتمع است که بخشهای reading،listening همراه با بخش speaking وجود دارد. در این بخشها دانشجو باید در مورد خلاصهٔ متنی که می‌خواند یا می‌شوند و یا ایده‌های جدید خود در مورد این متون صحبت کند. این صحبت‌ها باید دقیق، واضح و دارای تجزیه و تحلیل دقیق از اطلاعات ارائه شده باشد.

۴- مهارت نوشتاری (Writing Comprehension)
این بخش شامل دو قسمت است. یک قسمت مجتمع و یک قسمت مستقل. در بخش مجتمع دانشجو باید متن آکادمیکی را بخواند، سپس به ادامهٔ آن گوش دهد و بعد از ان نظرات خود را در مورد متن بنویسد. در بخش مستقل نیز دانشجو یک مقالهٔ شخصی در مورد سوال ارائه شده می‌نویسد.

نمره هر یک از مهارت‌ها بین ۰ تا ۳۰ بوده و در مجموع نمره بین ۰ تا ۱۲۰ است. نمره ۷۹ یا ۸۰ این آزمون معادل ۵۵۰ آزمون کاغذی شناخته می‌شود که برای ورود به اکثر دانشگاه‌ها در مقطع تحصیلات تکمیلی مورد نیاز است.

آزمون TOLIMO
سازمان سنجش آموزش کشور به منظور ایجاد زمینه و توسعه زبان‌آموزی در کشور و فراهم آوردن امکانات سنجش توانائی دانش زبانی دانش‌آموزان، دانشجویان و دانش‌آموختگان، آزمون‌ زبان انگلیسی پیشرفته (Tolimo: E-A 2009-10) را برگزار می‌کند.

ثبت‌نام برای شرکت در این آزمون منحصراً به صورت اینترنتی است و کلیه داوطلبان علاقه‌مند در کلیه سطوح مختلف آموزشی حق ثبت‌نام و شرکت در این آزمون را دارند. متقاضیان شرکت در آزمون باید با مراجعه به سایت اینترنتی سازمان سنجش آموزش کشور به نشانی www.sanjesh.org اطلاعیه این سازمان درباره شرایط و ضوابط و نحوه ثبت‌نام اینترنتی در آزمون‌های زبان انگلیسی پیشرفته Tolimo: E-A را مطالعه نموده و سپس نسبت به ثبت‌نام در هریک از دوره‌های مذکور اقدام نمایند. داوطلبان متقاضی ثبت نام باید هزینه ثبت نام در آزمون را از طریق اینترنت و کارتهای بانکی عضو شتاب(که رمز اینترنتی کارت فعال شده باشد ) پرداخت کنند  لذا داوطلبان متقاضی ثبت نام تا ۷۲ ساعت پس از رزرو آزمون دوره ‌های مورد نظر فرصت دارند که هزینه ثبت نام را بپردازند. بدیهی است درصورت عدم اقدام به موقع پس از این فرصت آزمون رزرو شده به صورت خودکار حذف می شود و داوطلب متقاضی هیچگونه حقی در خصوص این آزمون نخواهد داشت.

این آزمون بسیار شبیه امتحان تافل است و هر ۲ ماه یکبار به طور معمول در داشگاه های سراسری معتبر کشور برگزار می شود.

اولین بخش Listening است و۳۰ سوال داردو قسمت بعد گرامر و دیکته ی لغات میباشد و قسمت بعدی درک مطلب می باشد و دارای ۴۰ سوال، ۴ تله متن و هر متن ۱۰ سوال است.

آزمون MCHE
این آزمون توسط وزارت علوم برگزار می شود و در زمان ثبت نام دانشجویان دکتری داخل و خارج اولویت دارند. قسمتهای مختلف موارد امتحانی این آزمون در زیر آمده است:

PART ONE:

SHORT DIALOGUES

(۱۷ skills) 20 hr

PART TWO:

STRUCTURE    ۳۵ hr

Sentences with one clauses (skills 1-5)

Sentences with multiple clauses (skills 6-8)

More sentences with multiple clauses (skills 8-12)

Sentences with reduced clauses (skills 12-14)

Sentences with inverted subjects and verbs (skills 15-19)

The written expression (skills 20-23)

Problems with subject/verb agreement

Problems with parallel structure

Problems with comparatives and superlatives

Problems with the form of the verb

Problems with the use of the verb

Problems with passive verbs

Problems with nouns

Problems with pronouns

Problems with adjectives and adverbs

More problems with adjectives

Problems with articles

Problems with prepositions

Problems with usage

PART THREE:

READING    ۱۵ hr

Questions about the ideas of the passage

Directly answered questions

Indirect answered questions

Vocabulary questions

Overall review questions

MSRT؛ آزمون زبان انگلیسی وزارت علوم(اعتبار فقط در ایران)
MSRT، جامع‌ترین آزمونی است که در ایران برگزار می‌شود. برگزارکننده‌ آن وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و تمام دانشگاه‌های زیرمجموعه این وزارتخانه، دانشگاه‌های علوم پزشکی و همچنین دانشگاه آزاد اسلامی آن را می‌پذیرند.

بیشتر داوطلبان MSRT، دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی و علوم انسانی هستند. این آزمون به صورت معمول، سالانه ۱۰ تا ۱۲ بار برگزار می‌شود. تعداد دفعات شرکت در این آزمون محدودیتی ندارد و داوطبان می‌توانند تا زمان کسب نمره دلخواه، در هر تعداد آزمون‌ که نیاز است شرکت کنند اما اگر از شرکت در آزمون انصراف دهند یا تاریخ آن را جابه‌جا کنند، نمی‌توانند هزینه را پس بگیرند.

میزان سختی MSRT را تا حد زیادی می توان با آزمون‌های بین‌المللی TOEFL PBT و TOLIMO مقایسه کرد.

۳۰ سوال شنیداری، ۴۰ سوال درک مطلب و ۳۰ سئوال گرامر محتوای این آزمون را تشکیل می‎دهند.

بعضی منابع پیشنهادی بری آمادگی شرکت در MSRT عبارتند از:

TOEFL Preparation KIT

Barron’s – ۱۱th Edition

Arco

Betty azar

Vocabulary for high school students

۵۰۴ Essential Words For Toef

محل برگزاری این آزمون در تهران، دانشگاه علم و صنعت است. البته این آزمون هر سال در تعدادی از شهرستان‌ها نیز برگزار می‌شود که فهرست شهرهای محل برگزاری یکسان نیست.

MHLE؛ آزمون زبان وزارت بهداشت(اعتبار فقط در ایران)
این آزمون ویژه دانشجویان داوطلب شرکت در کلیه دوره‌های علوم پزشکی دانشگاه‌های دولتی است. MHLE را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می‌کند.

اگر داوطلبان گروه علوم پزشکی تنها قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌های سراسری را داشته باشند بهتر است درMHLE شرکت کنند چرا که محتوای لغات و متون آزمون تقریبا در تمامی بخش‌ها، تخصصی این حوزه است و داوطلبان آشنایی بیشتری با آنها دارند. اما اگر شرکت در آزمون دکترای هر دو دانشگاه دولتی و آزاد در برنامه آنها قرار دارد باید به سراغ MSRT بروند چرا که دانشگاه آزاد مدرک MHLE را نمی‌پذیرد. البته یک مزیت دیگر MSRT نسبت به MHLE نیز تعداد دفعات برگزاری بیشتر آن در طول سال است که شانس داوطلبان را کسب نمره قابل افزایش می‌دهد.

محتوای کلی MHLE و همچنین سیستم نمره‌دهی آن نیز تاحدودی مشابه آزمون MSRT است با این تفاوت که لغات مورد استفاده، تخصصی رشته‌های گروه علوم پزشکی هستند.

این آزمون از چهار بخش تشکیل شده است؛ ۳۰ سئوال شنیداری، ۳۰ سئوال درک مطلب، ۲۰ سئوال واژگان و ۲۰ سئوال گرامر.

برخی از منابع لازم برای شرکت در MHLE عبارتند از:

TOEFL Preparation KIT

Barron’s Barron’s_How_to_Prepare_for the TOEFL – ۱۱th Edition

Longman_Complete_Course_for_the TOEFL

۵۰۴ Essential Words For TOEFL

آزمون MHLE هر سال پنج یا شش بار در تهران و تعدادی از شهرستان‌ها برگزار می‌شود. تعداد دفعات شرکت در این آزمون نیز محدودیتی ندارد.

EPT ؛ آزمون زبان دانشگاه آزاد(اعتبار فقط در ایران)
این آزمون ویژه داوطبان شرکت در گروه‌های پزشکی و غیرپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی است. اگر داوطبان قصد قطعی برای ادامه تحصیل در دانشگاه آزاد را دارند بهتر است در EPT شرکت کنند چرا که پذیرفته شدن در آن آسان‌تر از دیگر آزمون‌ها فرض می‌شود؛ بر خلاف سایر آزمون‌های ملی زبان که سه مهارت Listening، Reading و Grammar را مورد سنجش قرار می‌دهند، در EPT فقط دو مهارت Reading و Grammar وجود دارد و مهارت Listening در آن سنجیده نمی‌شود. ضمن آنکه دانشگاه آزاد حداقل نمره را برای مدرک EPT پنجاه می‌داند ولی برای مدرک MSRT حداقل نمره قابل قبول را ۶۵ اعلام کرده است.

میزان سختی EPT را می‌توان با آزمون بین‌المللی TOEFL PBT مقایسه کرد با آن تفاوت که بخش شنیداری و نگارش ندارد.

از تعداد ۱۰۰ سوال مطرح شده در این آزمون، ۳۰ سئوال به درک مطلب، ۳۵ سئوال به لغات و ۳۵ سئوال به گرامر اختصاص دارد.

منابع شناخته شده این آزمون عبارتند از:

Understanding and Using English Grammar – By: Betty Azar

(Mosaic 1 and 2 (Reading

Select Reading)Pre intermediate- Intermediate and Upper intermediate)

۵۰۴ Absolutely Essential Words for TOEFL – Fifth Edition

این آزمون ۱۰ تا ۱۲ بار در سال برگزار می‌شود. محل برگزاری آن فقط در تهران و در دانشگاه علوم و تحقیقات است.

UTEPT؛ آزمون زبان دانشگاه تهران(اعتبار فقط در ایران)
UTEPT، مرکز آزمون زبان دانشگاه تهران است. مدرک آن در همین دانشگاه و تعداد دیگری از دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم اعتبار دارد. UTEPT در سال شش بار برگزار می‌شود.

۳۰ سوال واژگان، ۳۰ سوال گرامر و ۴۰ سوال درک مطلب، محتوای این آزمون را تشکیل می‌دهند.

تعدادی از منابع این آزمون عبارتند از:

۵۰۴Absolutely Essential Words

۴۰۰Must-Have Words For The TOEFL

Barron’s Essential Words For The TOEFL

Grammar Digest