به گزارش “دانشجوآزاد” به نقل از گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو– سها صالح، «دانشگاه‌‌ها تبعیض‌آمیز با ما برخورد می‌کردند. برخی شرکت کنندگان با رتبه ۴۰ قبول شدند ولی ما که رتبه تک رقمی آورده بودیم قبول نشدیم.» اینها بخشی از دردل‌های دانشجویانی است که امسال در کنکور دکترای رشته شهرسازی شرکت کرده بودند. ماجرا چیست؟ آیا دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجویان دکترا طبق قانون عمل کرده‌اند؟

بی‌قانونی آشکار

«ما در دانشگاه شهید بهشتی آزمون دادیم. منابع سوالات این آزمون فقط مباحثی بود که در آن دانشگاه تدریس می‌شود. شما قبولی‌ها را هم که نگاه کنید می‌بینید بیشتر افرادی که پذیرفته شدند یا دانشجویان سابق همان دانشگاه هستند یا افرادی هستند که اساتید دانشگاه شهید بهشتی در دانشگاهی دیگر استاد آنها بوده است.» این بخشی از صحبت‌های رتبه ۱ کنکور دکترای شهرسازی سال ۹۵ است. او تنها کسی نیست که به نحوه برگزاری آزمون کتبی دانشگاه شهید بهشتی اعتراض دارد. ابوالفضل قربانی دانشجوی دیگری است که توانسته در آزمون دکترا رتبه ۷ را کسب کند. او به خبرنگار خبرگزاری دانشجو می‌گوید: «پیش از آزمون کتبی به ما اعلام نکردند حد نصاب قبولی چقدر است. پس از آن هم فقط اعلام کردند که چه کسانی قبول شده‌اند. بعد با پیگیری ما گفتند حد قبولی شما اینقدر بود. ما حتی نمی‌دانستیم آزمون تستی است یا تشریحی؟»

انتقادات محدود به دانشگاه شهید بهشتی نیست. خانم دیگری که از رتبه‌های تک رقمی آزمون ۹۵ است می‌گوید: «وقتی من با دانشگاه تربیت مدرس تماس گرفتم اول گفتند شما حد نصاب نمره را کسب نکردید. بعد از آن گفتند چون شما گزینه شبانه را انتخاب نکردید به مصاحبه دعوت نشدید. هیچ‌کس با رتبه تک رقمی شبانه انتخاب نمی‌کند. من پارسال هم رتبه تک رقمی آوردم ولی هیچ‌جا قبول نشدم اما دانشجویان خودشان با رتبه ۲۰ یا ۳۰ قبول می‌شوند.» دانشجوی دیگری هم درباره دانشگاه تربیت مدرس می‌گوید: «دانشگاه تربیت مدرس هم آزمونی مشابه دانشگاه شهید بهشتی از ما گرفت. منطق دانشگاه این بود که شما امتیاز لازم را برای حضور در مصاحبه کسب نکرده‌اید.»

عدم دعوت دانشجویان به مصاحبه در حالی انجام شده است که بنا به بخشنامه وزارت علوم دانشگاه حق حذف داوطلبان بر اساس تنها یک آزمون کتبی یا شفاهی را ندارند. در متن بخشنامه معاون وزیر علوم به دانشگاه‌ها آمده است: «امکان ثبت‌نام اولیه و تفکیک‌ آنها بر اساس صرفا یکی از آزمون‌های تخصصی یا مصاحبه و انجام سایر مراحل ارزیابی تخصصی از مابقی داوطلبان امکان‌پذیر نمی‌باشد. به عبارت دیگر هر داوطلب که درخواست پذیرش در هر کد رشته محل آن دانشگاه را داشته باشد، لزوما باید نسبت به بررسی امتیازات پژوهشی، آموزشی و انجام مصاحبه یا آزمون تخصصی از ایشان اقدام گردد.»

آزمون‌های بی‌ در و پیکر

علاوه بر حذف غیر قانونی برخی دانشجویان از مصاحبه، آنها نسبت به شیوه برگزاری آزمون‌ها و بی‌توجهی به رتبه کنکور هم اعتراض دارند. رتبه ۲ کنکور ۹۵ می‌گوید: آزمون‌ها انحصاری برگزار می‌شود. سوال دادن از چند کتاب خاص معیار درستی برای انتخاب دانشحو نیست. اساتید قبل از مصاحبه می‌گفتند فقط کتاب‌های خودمان را بخوانید. دانشگاه‌ها هیچ اهمیتی به آزمون دکترا نمی‌دهند. این عادلانه نیست. کسب رتبه ۲ در آزمون دکترا واقعا کار سختی است. دانشگاه تهران رتبه ۴۰ که دانشگاه خودشان بوه را قبول می‌کنند ولی رتبه ۱ را اصلا به مصاحبه نمی‌پذیرند.» داوطلب دیگری می‌گوید: «این موضوع فقط مربوط به رشته شهرسازی نیست، من شاهد بودم بچه‌های رشته‌هایدیگر هم معترض بودند.»

برای پیگیری بی‌توجهی دانشگاه به آزمون به دکترا سراغ حسین توکلی مشاور عالی سازمان سنجش رفتیم. توکلی با اشاره به قانون آزمون سال ۹۵ گفت: «برای دکترای ۹۵ ما آزمونی گرفتیم که طبق قانون هیچ تآثیری بر پذیرش دانشجویان نداشت. وظیفه پذیرش دانشجویان با خود دانشگاه‌ها بود. دانشگاه‌ها یک حد نصابی برای دانشجویان تعیین کردند و از افراد برای پذیرش دعوت کردند.» او البته خبر خوبی برای سال آینده داشت و ادامه داد: «بنا بر قانونی که مجلس تصویب کرد، سال ۹۶ ما کنکور عمومی و اختصاصی می‌گیریم. بعد از آن دانشگاه‌ها هم ارزیابی می‌کنند و به ما اعلام می‌کنند. نهایتاً ما قبولی‌ها را اعمال می‌کنیم.»

نتایج تردید برانگیز

با وجود اینکه طبق قانون دانشگاه‌ها مجبور به تأثیر دادن کنکور دکترا در فرآیند پذیرش خود بوده‌اند، این فاصله رتبه قبولی‌ها بسیار تردید برانگیز است. یکی از داوطلبان رشته شهرسازی می‌گوید: «کسانی که قبول می‌شوند از قبل می‌دانند که قبول می‌شوند. فردی را می‌شناسم که با اطمینان در مصاحبه ۲ دانشگاه شرکت نکرد چون مطمئن بود که در دانشگاه سابق خودش قبول می‌شود. این موضوع فقط مربوط به رشته شهرسازی نیست، من شاهد بودم بچه‌های رشته‌هایدیگر هم معترض بودند.»

تآثیر دادن اولویت انتخاب دانشجویان در پذیرش آنها، انتقاد دیگری است که دانشجویان در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو مطرح کردند. یکی از آنها می‌گوید: «دانشگاه موقع بررسی سوابق دانشجویان از آنها می‌پرسند این دانشگاه را در اولویت چندم انتخاب کرده‌ای؟ عموماً اگر آن دانشگاه را دراولویت پایین‌تر از سوم انتخاب کرده باشی، قبولت نمی‌کنند. وقتی دانشگاه‌های بزرگی مثل شهید بهشتی و تربیت مدرس اینطوری برخورد می‌کنند، یک سال تلاش دانشجو هدر می‌رود.»

اعتراضات داوطلبان پذیرش در دوره دکترا هرچند سند قطعی برای محکوم کردن سیستم پذیرش دانشگاه‌های نام برده نیست اما ابهامات جدی درباره وضعیت عدالت در پذیرش دانشجویان ایجاد می‌کند. ابهاماتی که بی‌شک مسئولان وزارت علوم ملزم به پاسخگویی درباره آن هستند.