به گزارش “دانشجوآزاد” به نقل از «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ نخستین ساختمان مدرن و مرتفع ایران فروریخت و آتش‌نشانان کشورمان زیر آوار ماندند؛ محققان کشور اما از توانایی ساخت ربات‌هایی صحبت می‌کنند که می‌تواند در چنین حادثه‌هایی به جای آتش‌نشانان وارد عملیات شود.
نخستین ساعات آخرین روز دی‌ماه سال ۹۵ است و با طلوع آفتاب نخستین شعله‌ها از طبقات فوقانی ساختمانی به نام پلاسکو در مرکز پایتخت زبانه می‌کشد.
لحظاتی از آتش سوزی نمی‌گذرد که نیروهای سازمانی که مردم تهران آن را با شماره ۱۲۵ می‌شناسند به صحنه می‌رسند.
۲۰۰ نفر از آتش‌نشانان کشورمان به سرعت، عملیات خاموش کردن آتش در طبقات فوقانی پلاسکو را آغاز می‌کنند، شدت حادثه به حدی است که ترافیک تردد خودروهای آتش نشانی در این خیابان را دچار مشکل و اختلال کرده و دود ناشی از حادثه نیز آسمان این منطقه را فراگرفته است.
دود این آتش سوزی هنوز وجود دارد اما به رنگ سفید است که این نشان از مهار آتش توسط آتش‌نشانان دارد.
۸ آتش نشان دچار دود گرفتگی شدند و بقیه همچنان در پی تخلیه ساختمان و مهار آتش هستند که به یکباره نخستین ساختمان مرتفع و مُدرن ایران فرو می‌ریزد.
فرشته‌های نجات و مدافعان مردم در حریق، زیر آوار می‌مانند؛ حالا کمر پایتخت خمیده و دیگر نه آن ساختمان ۵۴ ساله هست و نه آن مردان آتش.
حالا باید امدادرسانی شود تا شاید بتوانند آن سیاوشان غیرتمند را از زیر آوار و خانواده‌هاشان را از نگرانی خارج کنند.
برخی می‌گویند: ربات‌هایی هست که با تشخیص علائم حیاتی می‌تواند فرد زنده را در زیر آوار بیابد.
برخی می‌گویند: ربات‌هایی هست که اصلا می‌توان از آنها به عنوان آتش‌نشان استفاده کرد تا دیگر در چنین شرایط سخت و پیچیده‌ای این انسان‌هایی که هر کدام خانواده‌ای چشم انتظار دارند وارد عمل نشوند و اینگونه زیر آوار نمانند.
هرچند حالا دیگر وقت ای کاش و شاید و اما و اگر نیست و آنچه نباید می‌شد شد، ولی برخی می‌گویند: اگر زودتر برای سرمایه گذاری در بخش ساخت ربات آتش‌نشان اقدام کرده بودیم شاید فاجعه پلاسکو اینچنین دلخراش نمی‌شد، اگر ربات آتش‌نشان داشتیم شاید ….
* ساخت ربات‌های آتش‌نشان
مرتضی موسی‌خانی رئیس دانشگاه آزاد واحد قزوین ضمن تسلیت فاجعه ساختمان پلاسکو و شهادت جمعی از آتش‌نشانان کشورمان می‌گوید: چند ماه پیش کنسرسیوم رباتیک در دانشگاه آزاد تشکیل شد و ریاست دانشگاه بر ساخت ربات‌های کاربردی از جمله ربات‌های آتش‌نشان تأکید کرد که این مسئله در دستور کار کنسرسیوم قرار گرفت و اعضای هیأت علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه آزاد گردهم آمدند تا در این زمینه فعالیت کنند، ساخت رباتی را در نظر داریم که بتواند در دمای بالا وارد عمل شده و اطفای حریق را بر عهده بگیرد که پیش‌بینی می‌شود تا تیرماه سال آینده این ربات عملیاتی شود ولی اگر زودتر این کار انجام می‌شد شاید چنین فاجعه انسانی رخ نمی‌داد ولی به هر حال امیدواریم این ربات‌ها بتوانند در چنین حجم فروریختگی و حرارت و انفجار کارایی داشته باشند.
موسی‌خانی می‌گوید: با استفاده از ربات‌ها نهایت خسارتی که بر جای می‌ماند از بین رفتن ربات است و با توجه به ارزش‌های انسانی و سرمایه‌های اجتماعی دیگر در زمینه انسانی ضربه نمی‌خوریم.
* ربات‌های امدادگر آماده امدادرسانی در حادثه پلاسکو
موسی‌خانی‌می‌گوید: ربات‌های امداگر نیز ساخته شده‌اند که می‌توانند برای شناسایی مصدومان حادثه‌ها که علائم حیاتی دارند به کار روند به طوری که این ربات‌ها موقعیت مکانی مصدومان زنده را برای امدادگران ارسال می‌کنند. این ربات چند سال در مسابقات جهانی شرکت کرده و مقام قهرمانی و نایب‌قهرمانی کسب کرده است و در مکان‌هایی که دارای یک حفره کوچک است این ربات می‌تواند حتی‌الامکان کار جست‌وجو را انجام دهد و برای استفاده در بحران‌ها ساخته شده است.
* ساخت ماشین‌های کوچک برای تردد در ترافیک ناشی از حوادث
رئیس واحد قزوین دانشگاه آزاد از ساخت ماشین‌های کوچکی برای تردد در ترافیک ناشی از حوادث خبر می‌دهد و می‌گوید: فرهنگ غلطی در کشور ما است که در زمان وقوع حوادث شاهد ترافیک هستیم ولی این ماشین‌های کوچک می‌تواند برای حمل و نقل آتش‌نشان‌ها، پزشکان و پلیس‌ها استفاده شود، زیرا سریعتر به محل می‌‌رسد و تا زمانی که ماشین‌های بزرگ تجهیزاتی به محل برسند افراد زودتر اقداماتی را انجام می‌دهند. این ماشین‌ها آماده تولید انبوه است و به صورت صنعتی ساخته شده و امیدواریم بحث مشکل کوچک شماره گذاری به دستور رئیس‌جمهور حل شود و این ماشین‌ها آماده قرار گرفتن در اختیار پلیس‌ها، پزشکان و آتش‌نشان‌ها است.
موسی‌خانی همچنین می‌گوید: نرم‌افزار شبیه‌ساز امداد و نجات نیز به این صورت طراحی شده که به آتش‌نشان‌ها، پلیس‌ها و آمبولانس‌ها کمک کند و در دستور کار ستاد بحران قرار بگیرد، همچنین نرم‌افزار طراحی سه‌بعدی شهر نیز در حال حاضر در دستور کار سازمان هلال احمر است.
* اینکه یک ربات بتواند در چنین حادثه‌هایی کارآمد باشد نیاز به بودجه‌های کلان دارد
مهدی طالع ماسوله عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه فکر نمی‌کنم پیشرفت کشور به گونه‌ای باشد که بتوانیم از ربات‌ها در حادثه‌هایی مانند پلاسکو استفاده کنیم، می‌گوید: اینکه یک ربات بتواند در چنین حادثه‌هایی کارآمد باشد نیاز به بودجه‌های کلان دارد.
وی عنوان می‌کند: توانایی ساخت ربات آتش‌نشان و ربات امدادگر در محققان ایرانی وجود دارد ولی زمانی که بودجه‌ای معادل یک هزارم کشورهای دیگر را برای تحقیقات و طرح‌های علمی داریم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که در مدت زمان کم ربات‌هایی بسازیم که بتوانند کار امدادگری و آتش‌نشانی را انجام دهند، در ایران هم زمان محدود است و هم بودجه پایین است.
* اگر حمایت کنند توانایی ساخت ربات آتش‌نشان را داریم
جعفر آقازاده محقق کشورمان نیز با اشاره به عدم حمایت سازمان‌های مربوطه از طرح‌های تحقیقاتی محققان می‌گوید: ایده‌هایی در زمینه ربات آتش نشان مطرح کرده بودیم ولی به دلیل عدم حمایت‌ها مسکوت باقی ماند.
وی می‌افزاید: دو سال پیش طرح ربات آتش نشان را با قابلیت آب‌پاشی و استفاده از کپسول آتش‌نشانی به سازمان‌های مربوطه ارائه دادیم که این ربات قابلیت عبور از موانع را هم داشت و نقشه‌های فنی آن را هم طراحی کرده بودیم ولی پس از پیگیری‌های متعدد از سازمان‌های مربوطه حمایتی نشد و طرح همچنان خاک می‌خورد.
* آمادگی دانشگاهیان برای کمک به نهادهای امدادی از طریق ساخت ربات
سید احمد معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اعلام آمادگی دانشگاه‌ها و دانشگاهیان برای ساخت ربات‌های امدادگر و آتش‌نشان می‌گوید: فکر نمی‌کنم ربات‌ها بتوانند در چنین حادثه‌های پیچیده‌ای کارایی داشته باشند زیرا ربات نیاز به فضای حرکت دارد ولی در چنین آواری ربات‌ها نمی‌توانند حرکت کنند ولی ما در دانشگاه‌ها از سفارش‌های بخش‌های اجرایی مبنی بر ساخت ربات‌ها استقبال می‌کنیم.
* ضرورت حمایت از ساخت ربات‌ها
محمد مهدی‌نژاد نوری معاون پژوهش و فناوری سابق وزارت علوم نیز با بیان اینکه باید از طرح‌های علمی حمایت کنیم تا در مواقع حساس مورد استفاده قرار گیرند، می‌گوید: اینکه ربات آزمایشگاهی بسازیم یا در صحنه‌های از قبل طراحی شده ربات‌ها فعالیت کنند با اینکه ربات‌ها بتوانند در شرایط پیچیده و حساس کارآمد باشند متفاوت است ولی با توجه به اینکه کشور ما منطقه‌ای حادثه‌خیز است ما باید در زمینه طرح‌های علمی و بخصوص ربات‌ها بیشتر فعالیت کنیم.
وی می‌افزاید: در حادثه ساختمان پلاسکو فکر نمی‌کنم ربات‌ها می‌توانستند موثر باشند زیرا در این حادثه ابتدا باید آواربرداری صورت می‌گرفت و ربات‌ها در چنین شرایطی نمی‌توانند فعالیت کنند بلکه به طور کلی باید از رشته‌های علمی حمایت کنیم تا بتوانیم در مواقعی که مورد نیاز است آنها را مورد استفاده قرار دهیم.
مهدی‌نژاد نوری می‌گوید: سیستم‌های تجهیزاتی باید در صحنه عمل مورد آزمایش قرار گیرد و نمی‌توان در صحنه های آزمایشگاهی کارایی آنها را سنجید ولی تا جایی که می‌توانیم باید از ساخت ربات‌ها حمایت کنیم تا در کارهای سخت و پیچیده بتوان از آنها استفاده کرد.
حالا که ما مانده‌ایم و غم‌انگیزترین حالت تهران؛ حالا که پلاسکو روی غیورمردان‌مان فرو ریخت، شاید هنوز هم بتوان به آینده‌ای فکر کرد که دیگر لازم نباشد آتش‌نشانان برای مهار چنین شعله‌هایی از جان مایه بگذارند.
